မစ္စတာရှောင်တာနယ်လို့ဆိုလိုက်ရင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ စီးပွားရေးအကြံပေး၊ ဩစတြေးလျ နိုင်ငံသား ဘောဂဗေဒပါမောက္ခ။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၂ နှစ်နီးပါးကြာ ထောင်သွင်းအကျဉ်းချခံခဲ့ရသူလို့ နိုင်ငံရေးစိတ်ဝင်စားသူ မြန်မာတွေ သိရှိကြမယ်ထင်တယ်။

ဒါ့ထက်ပိုသိချင်လို့ ဂူဂဲခေါက်ကြည့်လိုက်ရင် ဝီကီပီးဒီးယားက ရှောင်တာနယ်ဟာ ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၊ ဆစ်ဒနီမြို့ ဆင်ခြေဖုံးမှာမွေးပြီး မက်ကွာရီတက္ကသိုလ်ကနေ ဘောဂဗေဒဘွဲ့နဲ့ ပါရဂူဘွဲ့ရရှိခဲ့သူ။မက်ကွာရီတ က္ကသိုလ်ရဲ့ ဂုဏ်ထူးဆောင်ပါမောက္ခ စသဖြင့် ကိုယ်သိထားတာထက် နည်းနည်းပိုသိရမယ်။

မစ္စတာရှောင်တာနယ်က အကျဉ်းစံကာလ ရက်ပေါင်း ၆၅၀ အကြောင်း An Unlikely Prisoner လို့ ခေါင်းစဉ်ပေး စာအုပ်ရေးခဲ့တယ်။ အဲဒီစာအုပ်ကို ဆရာအေကေမိုးက မြန်မာလို ဘာသာပြန်။ “သူမတူအကျဉ်း သား”လို့အမည်ပေးခဲ့တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံပြင်ပမှာ “သူမတူအကျဉ်းသား”စာအုပ်ထွက်ရှိတာ ၂၀၂၄၊ ဧပြီဖြစ် ကြောင်း ပုံနှိပ်မှတ်တမ်းအရ သိရတယ်။

အဲဒီနေ့ဟာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ မစ္စတာ ရှောင်တာနယ်တို့ နောက်ဆုံးတွေ့တဲ့နေ့။ တစ်ချိန်ချိန်မှာ မစ္စတာရှောင်တာနယ် လွတ်ငြိမ်းခွင့်ရပြီး ဩစတြေး လျပြန်ခွင့်ရမယ်ဆိုတာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က သိတာကြောင့် အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ဖြစ်ကြောင်းကုန်စင် ကမ္ဘာသိ အောင်ပြောပြဖို့ မစ္စတာရှောင်တာနယ်ကို မှာတယ်။

မစ္စတာရှောင်တာနယ်က သူထောင်ထဲမှာနေစဉ်ကတည်းက အကျဉ်းစံကာလအကြောင်း စိတ်ကူး နဲ့ စာအုပ်ရေးခဲ့ပြီးသား။ ပြီးတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ တိုက်တွန်းချက်ကလည်း စာအုပ်ရေးဖို့ တွန်းအား တစ်ရပ်ဖြစ်ခဲ့ပုံရတယ်။

မစ္စတာရှောင်တာနယ်၊ သူ့ရဲ အမှုတွဲ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ စီမံဘဏ္ဍာဝန်ကြီး ဦးစိုးဝင်း၊ ဦးကျော်ဝင်း နဲ့ စီမံဘဏ္ဍာဒုဝန်ကြီးဦးဆက်အောင်တို့ကို နိုင်ငံတော်လျှို့ဝှက်ချက်အက်ဥပဒေနဲ့ စစ်ကောင်စီတရားရုံးက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၉ ရက်မှာ ထောင် ၃ နှစ်စီ ချခဲ့တယ်။ အဲဒီနေ့ဟာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ မစ္စတာ ရှောင်တာနယ်တို့ နောက်ဆုံးတွေ့တဲ့နေ့။ တစ်ချိန်ချိန်မှာ မစ္စတာရှောင်တာနယ် လွတ်ငြိမ်းခွင့်ရပြီး ဩစတြေး လျပြန်ခွင့်ရမယ်ဆိုတာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က သိတာကြောင့် အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ဖြစ်ကြောင်းကုန်စင် ကမ္ဘာသိ အောင်ပြောပြဖို့ မစ္စတာရှောင်တာနယ်ကို မှာတယ်။ ၂၀၂၂၊ နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်မှာ မစ္စတာရှောင်တာနယ် လွတ်ငြိမ်းခွင့်ရကာ ဩစတြေးလျ ပြန်ရောက်ပြီးနောက် သူ့အကျဉ်းစံဖြစ်စဉ်တွေအကြောင်း စာအုပ်ရေးပြီး စစ်ကောင်စီ ရဲ့ ရက်စက်ယုတ်မာမှုတွေကို ကမ္ဘာသိအောင် ဖြန့်ချိခဲ့တယ်။

မစ္စတာရှောင်တာနယ်က မြန်မာ့စီးပွားရေးဆိုတာကို နှစ်ပေါင်း ၃၀ နီးပါး သူ့ရဲ့ တစိုက်မတ်မတ် စွဲလမ်းမှု ဝါသနာလို့ဆိုတယ်။  

အဲဒီစာအုပ်ကို ဖတ်မိတဲ့အခါကျတော့ မစ္စတာရှောင်တာနယ်ဟာ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင် ဆန်းစုကြည်က စီးပွားရေးအကြံပေးခန့်လိုက်မှ မြန်မာနဲ့ ထိစပ်ခဲ့တာမဟုတ်ကြောင်း သိရတယ်။ သူနဲ့ မြန်မာရဲ့ အဆက်အစပ်ဟာ ဟိုး…တော်တော်စောစောကတည်း က။ မစ္စတာရှောင်တာနယ်က မြန်မာ့စီးပွားရေးဆိုတာကို နှစ်ပေါင်း ၃၀ နီးပါး သူ့ရဲ့ တစိုက်မတ်မတ် စွဲလမ်းမှု ဝါသနာလို့ဆိုတယ်။ တက္ကသိုလ်မှာဆုံခဲ့တဲ့ မြန်မာသူ ငယ်ချင်းတွေနဲ့အတူ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ် စောစောပိုင်းကတည်းက မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ မှာ ပါဝင်ခဲ့ သလို မြန်မာပြည်အကြောင်း ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ၊ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အနာဂတ်တွေအတွက် ပြင်ဆင်။

“မြန်မာ့စီးပွားရေး လမ်းကြောင်းမှန်ပေါ် ရောက်ရေးက မဖြစ်မနေ ဖြစ်ကိုဖြစ်လာရမယ့် ကိစ္စတစ်ခုလို့ မြင်တယ်”လို့ သူက ဆိုတယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ စစ်အစိုးရလက်ထက် မတရားအကျယ်ချုပ်ကာလ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ် အစော ပိုင်းကတည်းက ဘီဘီစီ ထုတ်လွှင့်ချက် မစ္စတာရှောင်တာနယ်ရဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေးအမြင်ကို နားထောင်ကာ စ တင်သိရှိခဲ့တယ်။ အဲဒီနောက် ရှောင်တာနယ်ရေးတဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေးအကြောင်းစာအုပ်တွေ ဖတ်ရှု။ အဲဒီနောက် CNN သတင်းဌာနနဲ့ အင်တာဗျူးမှာ သူ အနှစ်သက်ဆုံးဘောဂဗေဒပညာရှင်က မစ္စတာရှောင်တာနယ်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆို။ ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီးနောက် သူတို့နှစ်ဦးရဲ့ ပထမဆုံး တွေ့ဆုံမှုမှာလည်း တွေ့တွေ့ချင်း တော်တော်လေပေးဖြောင့်ခဲ့တယ်လို့ မစ္စတာရှောင်တာနယ်က ဆိုတယ်။

“ကျနော့်အတွက်တော့ ဒီအလုပ်ထက် ကောင်းတဲ့အလုပ်မရှိပါဘူး။ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးအနေနဲ့ အကောင်းဆုံးသော စီးပွားရေးသီအိုရီတွေကို လက်တွေ့ပေါ်လစီတွေအဖြစ် ပြောင်းရာမှာ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ခဲ့ ရတယ်။ ဒီအခွင့်အရေးဟာ ကျနော်တို့လိုပညာရှင်တွေအတွက် ရနိုင်ခဲလှတဲ့ အခွင့်အရေးကောင်းတစ်ခုပါ”

NLD ပါတီ အစိုးရမဖြစ်ခင်ကတည်းက မြန်မာ့စီးပွားရေးကို ဘယ်လိုပြုပြင်ပြောင်းလဲသင့်တယ်ဆိုတာ ဝိုင်းဝန်းရေးဆွဲတဲ့အထဲ မစ္စတာရှောင်တာနယ် ပါဝင်ခဲ့တယ်။ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲနိုင်ပြီး အစိုးရတစ်ရပ်ဖြစ်လာ တော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က သူ့ရဲ့ စီးပွားရေးအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် တရားဝင်ရာထူးယူကာ အချိန်ပြည့် လုပ်ဖို့ ကမ်းလှမ်းတဲ့အခါ ဝမ်းသာအားရ။

“ကျနော့်အတွက်တော့ ဒီအလုပ်ထက် ကောင်းတဲ့အလုပ်မရှိပါဘူး။ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးအနေနဲ့ အကောင်းဆုံးသော စီးပွားရေးသီအိုရီတွေကို လက်တွေ့ပေါ်လစီတွေအဖြစ် ပြောင်းရာမှာ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ခဲ့ ရတယ်။ ဒီအခွင့်အရေးဟာ ကျနော်တို့လိုပညာရှင်တွေအတွက် ရနိုင်ခဲလှတဲ့ အခွင့်အရေးကောင်းတစ်ခုပါ”လို့ မစ္စတာရှောင်တာနယ်က ဆိုတယ်။ 

အာရှတိုက်ရဲ့ အဆင်းရဲဆုံး၊ ပြဿနာအများဆုံးနိုင်ငံတစ်ခုက နောက်ဆုံးပေါက် အာရှကျားတစ်ကောင်ဖြစ်လာရေး ကြိုးစားနေပုံကို ပါဝင်ကြည့်ရှုခွင့်ရခြင်းပါ။ ဒါတွေက နှစ်ပေါင်းများစွာ ကျနော်အားစိုက်ခဲ့ရ၊ မျှော်လင့်ခဲ့ရတဲ့  ကျနော့်အိပ်မက်တွေပါ။ 

ဆက်လက်ပြီး သူက “ အာရှတိုက်ရဲ့ အဆင်းရဲဆုံး၊ ပြဿနာအများဆုံးနိုင်ငံတစ်ခုက နောက်ဆုံးပေါက် အာရှကျားတစ်ကောင်ဖြစ်လာရေး ကြိုးစားနေပုံကို ပါဝင်ကြည့်ရှုခွင့်ရခြင်းပါ။ ဒါတွေက နှစ်ပေါင်းများစွာ ကျနော်အားစိုက်ခဲ့ရ၊ မျှော်လင့်ခဲ့ရတဲ့  ကျနော့်အိပ်မက်တွေပါ။ နောက်ပြီး အနှစ်နှစ်အလလ ချစ်လာခဲ့ရတဲ့ တိုင်း ပြည်နဲ့ လူထုအပေါ် ကျနော်ပြန် လုပ်ပေးနိုင်တဲ့ အခွင့်အရေးတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတော့ ဒီထက်ကောင်း တဲ့အလုပ် ကျနော့်အတွက် မရှိပါဘူး”လို့လည်း ပြောတယ်။

စီးပွားရေးအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လာတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ တစ်ခုတည်းသော တောင်းဆို ချက်က သူ့အကြိုက်၊ သူကြားချင်တာတွေကို ခန့်မှန်းပြီး မပြောဖို့၊ မစ္စတာရှောင်တာနယ် နားလည်တဲ့အခြေအ နေအတိုင်း အမြဲတမ်း အမှန်အတိုင်းပြောဖို့တဲ့။ အဲဒါက မစ္စတာ ရှောင်တာနယ်ပြောပြတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစု ကြည်ရဲ့ ဉာဏ်ပညာကြီးမှု။

ဒေါ်စုရဲ့ စီးပွားရေးပညာက ကျနော့်လောက်မဟုတ်ဘူး ဆိုရင်တောင် အတော်ကြီး အဆင့်မြင့်ပါတယ်။ လွတ်လွတ်လပ်လပ်လည်း တွေးနိုင်စွမ်းရှိတယ်။

ဆက်လက်ပြီး မစ္စတာရှောင်တာနယ်က “ဒေါ်စုရဲ့ စီးပွားရေးပညာက ကျနော့်လောက်မဟုတ်ဘူး ဆိုရင်တောင် အတော်ကြီး အဆင့်မြင့်ပါတယ်။ လွတ်လွတ်လပ်လပ်လည်း တွေးနိုင်စွမ်းရှိတယ်။ သူ့ ရဲ့ အားသာ ချက်ကတော့ မြန်မာပြည်မှာ ဘာတွေက အလုပ်ဖြစ်နိုင်တယ်၊ ဘာတွေက အလုပ်မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတာကို သိနေ တာပါပဲ” လို့ ဆက်ပြောပြတယ်။

မစ္စတာရှောင်တာနယ်ဟာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ စီးပွားရေးအကြံပေးအဖြစ် ၂၀၁၆ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းတဲ့အချိန်ထိ တောက်လျှောက် မြန်မာ့စီးပွားရေးဝန်ကြီးတွေ၊ ထိပ်တန်းအရာရှိတွေ၊ NLD ပါ တီထဲက ပညာရှင်တွေ၊ တခြားသော မြန်မာ့ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ လက်တွဲအလုပ်လုပ်ခဲ့တယ်။ ပြီးတော့ ကမ္ဘာ့ ဘဏ်၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့၊ အာရှဖွံ့ ဖြိုးရေးဘဏ်၊ စတဲ့နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ လည်း မြန်မာအစိုးရရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်နဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံရတယ်။

ဖြစ်ချင်သလိုဖြစ်ပြီး စနစ်ကျမှုဘာတစ်ခုမှ မရှိတဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေးဟာ NLD အစိုးရလက်ထက်မှာ စစ်အုပ်စုဝင်တွေရဲ့ ခြေထိုးမှုမျိုးစုံနဲ့ အကန့်အသတ်တွေရဲ့ကြား ၅ နှစ်တာကာလအတွင်း သိသာတဲ့ အရွေ့တစ် ခုကို ရောက်ခဲ့တာ အားလုံးရဲ့မျက်စိရှေ့တင်ပဲ ဖြစ်တယ်။ အဲဒါကြောင့်လည်း ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ၂၀၁၅ အနိုင်ရလဒ်ထက်ပိုတဲ့ ပုံအောထောက်ခံမှုတွေနဲ့ ပြည်သူတို့က အာဏာဆက်လက်အပ်နှင်း။ လာမယ့်အစိုးရ သက်တမ်း ၅ နှစ်တာဟာ မြန်မာ့စီးပွားရေး ရှေ့သို့ မြန်မြန်ပြေးတော့မယ်လို့ မျှော်လင့်ချင်စရာ အခြေအနေ။ မစ္စတာ ရှောင်တာနယ်စကားနဲ့ ပြောရရင် နောက်ဆုံးပေါက် အာရှကျားတစ်ကောင် ဖြစ်လာရေး။ မြန်မာ့ စီးပွားရေးဖွံ့ ဖြိုးလာမှုမှာ မစ္စတာရှောင်တာနယ်ရဲ့ ပညာခန်းကလည်း ကဏ္ဍတစ်ရပ်အနေနဲ့ ပါဝင်ခဲ့တယ်။

“အာဏာအသိမ်းခံရတဲ့နေ့မှာပဲ ရွှေတိဂုံဘုရားပုံတော်နဲ့ ‘မြန်မာပြည်ဟာ ပြန်လည်တောက်ပလာဦး မှာပါ။ အခုတော့ကျနော်ရင်ကွဲနေပြီ’ ဆိုတာလေးကို ကျနော့်ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်စာမျက်နှာမှာ တင်လိုက်တယ်”

အဲဒီလို ဖွံ့ဖြိုးမှုအရှိန်ရလာပြီဖြစ်တဲ့ တိုင်းပြည်ကို အာဏာရူးတစ်သိုက်က အာဏာသိမ်းလိုက်ပြီဆို တော့ မစ္စတာရှောင်တာနာလည်း မြန်မာပြည်သူတွေလိုပဲ ဆတ်ဆတ်ခါ။ 

“အာဏာအသိမ်းခံရတဲ့နေ့မှာပဲ ရွှေတိဂုံဘုရားပုံတော်နဲ့ ‘မြန်မာပြည်ဟာ ပြန်လည်တောက်ပလာဦး မှာပါ။ အခုတော့ကျနော်ရင်ကွဲနေပြီ’ ဆိုတာလေးကို ကျနော့်ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်စာမျက်နှာမှာ တင်လိုက်တယ်”လို့ မစ္စတာရှောင်တာနယ်က ဆိုတယ်။

“ကျနော်သိခဲ့ဖူးတဲ့ လူတွေထဲမှာ သတ္တိအရှိဆုံးနဲ့ အကြင်နာတတ်ဆုံးသူတွေကို မြန်မာပြည်မှာ တွေ့ခဲ့ရတယ်။ သူတို့ဟာ ဒီထက်ပိုကောင်းတဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ ထိုက်တန်တယ်”

အဲဒီပိုစ့်တစ်ခုတည်းနဲ့ မကျေနပ်နိုင်တဲ့ သူက “ကျနော်သိခဲ့ဖူးတဲ့ လူတွေထဲမှာ သတ္တိအရှိဆုံးနဲ့ အကြင်နာတတ်ဆုံးသူတွေကို မြန်မာပြည်မှာ တွေ့ခဲ့ရတယ်။ သူတို့ဟာ ဒီထက်ပိုကောင်းတဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ ထိုက်တန်တယ်”လို့ နောက်ထပ်ပို့စ်တစ်ခု၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့သူ တွဲရိုက်ထားတဲ့ ဓာတ်ပုံနဲ့အတူ ထပ် တင်လိုက်တော့ အဲဒီပို့စ်ပေါက်သွားပြီး ဒုက္ခကို လက်ယပ်ခေါ်သလို ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ သူကဆိုတယ်။

၂၀၂၁ ဖေဖေါ်ဝါရီ ၆ ရက်မှာ မစ္စတာရှောင်တာနယ် အဖမ်းခံရတယ်။ ၂၀၂၂ နိုဝင်ဘာ ၁၇ မှာ ပြန်လွတ် တော့ အကျဉ်းသားတစ်ဦးလက်ဆောင်ပေးထားတဲ့ ကော်ဖီမစ်အထုပ်အခွံနဲ့လုပ်ထားတဲ့ ဆင်ရုပ်လေးကို အပါသယ်ကာ ဩစတြေးလျ ပြန်ခဲ့တယ်။

ရန်ကုန်လေဆိပ်မှာ ပြည်နှင်ကြောင်းပေးလိုက်ကြောင်း ဖတ်ပြတဲ့ လဝကအရာရှိက “ကျေးဇူးပြုပြီး မြန်မာပြည်ကို မမုန်းပါနဲ့ဗျာ”လို့ ဆိုတော့ “ကျနော် မြန်မာပြည်သူပြည်သားတွေကို ဘယ်တော့မှ မမုန်းပါဘူး။ အခုလည်းချစ်တယ်။ နောင်လည်း ချစ်နေမှာပါ”လို့ မစ္စတာရှောင်တာနယ် ပြန်ပြောခဲ့တယ်။

မစ္စတာရှောင်တာနယ်ဟာ မြန်မာပြည်သူတွေကို မမုန်းရုံတင်မက မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာလည်း သူနိုင်တဲ့ဝန်ကို ထမ်းနေဆဲဖြစ်တယ်။

ကိုးကား-သူမတူအကျဉ်းသား(အေကေမိုး)

~~~~

ထွန်းလင်း