တဆင့်ချင်းတိုးတက်လာတဲ့ နွေဦး​တော်လှန်​ရေးဟာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်းမှာ  ​တော်လှန်​ရေးတပ်ဖွဲ့​တွေအတွက် ပိုမိုကြီးမားတဲ့ အောင်ပွဲ​တွေနဲ့ ပြီးဆုံးသွားခဲ့ပါတယ်။ နွေဦး​တော်လှန်​ရေးရဲ့  ၄ နှစ်တာအတွင်းရရှိခဲ့တဲ့ အောင်ပွဲ​တွေဟာ လွတ်လပ်​ရေးရပြီး​နောက်ပိုင်း အများဆုံးနဲ့ အခိုင်မာဆုံး​အောင်ပွဲ​တွေလို့ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဒီကာလအတွင်း တော်လှန်​ရေးတပ်​တွေသိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့တဲ့ မြို့  ၉၃ မြို့နဲ့ တိုင်းစစ်ဌာနချုပ် နှစ်ခုရှိခဲ့တယ်။ 

အ​စောပိုင်းကာလက တပ်ရင်းမှူး ဒုဗမက အဆင့်​တွေ ကျဆုံး ကူး​ပြောင်းတာ​တွေ စဖြစ်လာတဲ့ အချိန်က ဇော်မဲလုံးက ဒီလိုအဆင့်​တွေ သူတို့တပ်မှာ ထောင်ချီရှိတယ်။ ဘာမှဂရုစိုက်စရာမလိုဘူးလို့ တုန့်ပြန်​ပြောဆိုခဲ့ဖူးတယ်။ ခု​တော့  ၂၀၂၃ နှစ်ကုန်ပိုင်းနဲ့  ၂၀၂၄ နှစ်အတွင်း ​တော်လှန်​ရေးတပ်​တွေရဲ့ ဖမ်းဆီးခံရတာနဲ့ သေဆုံးတဲ့ ဗမခနဲ့ ဗခ အဆင့် စုစု​ပေါင်း ၂၁ ဦး ရှိလာပါတယ်။ BBC World Service ရဲ့ မြေပုံနဲ့တကွ ပြုစုထားတဲ့ စာရင်း​တွေအရ စစ်တပ်စိုးမိုးထားနိုင်တဲ့ နယ်​မြေဟာ တစ်နိုင်ငံလုံးရဲ့  ၂၁% ပဲရှိ​တော့တာဖြစ်တယ်။ တော်လှန်​ရေးတပ်​တွေက ၄၂% နဲ့ စစ်တပ်ထက် နှစ်ဆပိုများ​နေတာဖြစ်တယ်။ ရှေ့ဆက်ပြီး ဒါထက်ပိုများလာဖို့ပဲရှိတယ်။ လျော့နည်းသွားစရာ အ​ကြောင်းမရှိပါဘူး။ 

တရုတ်နဲ့ မအလတို့ အားထား​နေတဲ့ ရွေး​ကောက်ပွဲအထိ စစ်တပ်က ခံနိုင်ပါအုံးမလားဆိုတာ မြန်မာ့အ​ရေးကျွမ်းကျင်သူ အ​မေရိကန်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ သံအမတ်ကြီး​ဟောင်း ပရက်စီလာကလပ် က​တောင် သံသယရှိ​နေပါပြီ။ ရှေ့​လျှောက်တိုက်ပွဲ​တွေမှာ စကစဟာ နယ်​မြေ​တွေထပ်မံဆုံးရှုံးအုံးမှာ သေချာနေလို့ ဒီလို့ သံသယ​တွေရှိလာတာပဲဖြစ်တယ်။ လက်​တွေ့တိုက်ပွဲဝင်​နေသူ​တွေအဖို့က​တော့ ၂၀၂၅ ဟာ စစ်​ခွေးနိဂုံးဖြစ်ရမယ်ဆိုတဲ့ သံဓိဌာန်ချထားပြီးကြပါပြီ။

မြန်မာရဲ့ ပြဿနာက ဖက်ဒရယ်အ​ရေးနဲ့ ဒီမိုက​ရေစီအ​ရေးပါပဲ။ ဒီမိုက​ရေစီအ​ရေးတခုထဲနဲ့ မ​ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့သလို၊ ဒါကိုငြိမ်းချမ်းစွာ ရင်ကြား​စေ့​ရေးနည်းနဲ့လဲ မ​ဖြေရှင်းနိုင်တာကို ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်တာကာလ အ​တွေ့အကြုံက သက်​သေပြ​နေပြီးဖြစ်တယ်။

ခုအချိန်ဟာ အောင်မြင်လာတဲ့ စစ်​ရေး​တွေက ရှေ့​ရောက်​နေပြီး နိုင်ငံ​ရေးအရ အနာဂါတ်မြန်မာနိုင်ငံကို ဘယ်လိုတည်​ဆောက်ကြမလဲဆိုတာအ​ပေါ် သ​ဘောညီတဲ့ အမြင်​တွေရရှိ​ရေးက နောက်ကျ​နေတာပါ။ NUG ရဲ့ ယာယီသမ္မတ က အစိုးရအဖွဲ့ဝင်​တွေပြည်တွင်းမှာ ပြန်လာကြဖို့လှုံ့ဆော်ခဲ့ပြီး နောက်တခါပြည်တွင်းနိုင်ငံ​ရေးကိုပဲ အ​လေးထား​ကြဖို့ တိုက်တွန်း​နေတာဖြစ်တယ်။ ဒီတိုက်တွန်းချက်​တွေကိုနားလည်ဖို့လိုပါတယ်။ မြန်မာရဲ့ ပြဿနာက ဖက်ဒရယ်အ​ရေးနဲ့ ဒီမိုက​ရေစီအ​ရေးပါပဲ။ ဒီမိုက​ရေစီအ​ရေးတခုထဲနဲ့ မ​ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့သလို၊ ဒါကိုငြိမ်းချမ်းစွာ ရင်ကြား​စေ့​ရေးနည်းနဲ့လဲ မ​ဖြေရှင်းနိုင်တာကို ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်တာကာလ အ​တွေ့အကြုံက သက်​သေပြ​နေပြီးဖြစ်တယ်။ ဒါ​ကြောင့်ပဲ ဗမာလူမျိုးကြီး​ဒေသ​တွေပါ လက်နက်ကိုင်လာကြရတာ အထင်အရှားပဲဖြစ်တယ်။ ဒါဟာ နှစ် ၇၀ လောက် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များနဲ မြေပြန့်နေ ပြည်သူများ တကွဲတပြားဆင်နွှဲ​နေတဲ့ ဒီမိုက​ရေစီအ​ရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ်အ​ရေး ပေါင်းစည်းသွားတာလို့ ဆိုရမှာပါ။ ဒါ​ကြောင့်လဲ ဒီလို​အောင်ပွဲ​တွေရရှိလာတာပါပဲ။ ဒါဟာ လွတ်လပ်​ရေးရပြီး​နောက်ပိုင်း မြန်မာ့နိုင်ငံ​ရေး စစ်​ရေးလှုပ်ရှားမှု​တွေရဲ့ အထူးခြားဆုံးနဲ့ နောက်ဆုံး​အောင်ပွဲခံသွားနိုင်ဖို့ အလားအလာ အ​ကောင်းဆုံး အဆင့်ကြီးတခု လို့ဆိုနိုင်ပါတယ်။

စစ်တပ်နိုင်ငံ​ရေးမှာ မပါဝင်​တော့ဘူးဆိုရင် နိုင်ငံ​ရေးအ​ပြောင်းအလဲ ဖြစ်စဥ်အားလုံးဟာ ခက်ခဲ​နေမှာမဟုတ်ပါဘူး။ 

ဒါနဲ့တပြိုင်ထဲ တဘက်မှာ ကြိုပြီးစဥ်းစားကြဖို့ လိုတာ​တွေရှိပါတယ်။ အဲဒါက​တော့ မြန်မာမှာ ဘယ်တုန်းကမှ မရှိခဲ့​သေးတဲ့ ယာယီ(သို့မဟုတ်)  ကြားဖြတ်ပြည်​ထောင်စုအစိုးရ ပုံစံတရပ် ဖြစ်တယ်။ အမျိုးသားညီညွတ်​ရေးအစိုးရဆိုတဲ့ အဆင့်က​နေ တက်လှမ်းရမယ့် နောက်တဆင့်က အဲဒီ ပုံစံဖြစ်တယ်။ ပြည်​ထောင်စုအစိုးရဆိုတာနဲ့အညီ ပြည်​ထောင်အားလုံးပါဝင်ရမှာဖြစ်​ပေမယ့် စစ်​အောင်နိုင်ပြီးပြီးချင်း ကြားကာလမှာ တော်လှန်​ရေးကာလအတွင်း စွမ်းစွမ်းတမန် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြတဲ့အဖွဲ့​တွေက အမ​တေအဖြစ်ပါဝင်ရမှာပါ။ ဒီအဆင့်မှာ သမ္မတ၊ ဒုသမ္မတ၊ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ဒုဝန်ကြီးချုပ်စတဲ့ ရာထူးပုံစံရှိနိုင်​ပေမယ့် စု​ပေါင်းဆွေး​နွေးတာဝန်ယူတဲ့ steering commette ဆိုတာမျိုးက ပိုအဆင်​ပြေနိုင်မှာပါ။ ဒီအဖွဲ့က ဦးစီးပြီး နိုင်ငံတည်ငြိမ်း​ရေး၊ ပြန်လည်တည်​ဆောက်​ရေးကို ကာလတခုကြာ​အောင်ပြုလုပ်ပြီးမှသာ ရွေး​ကောက်ပွဲကိုသွားရမှာပါ။

ဒီမိုက​ရေစီက လူများစုကို အသာရ​စေမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်နယ်​တွေနဲ့ လူနည်းစု​​ဒေသ​တွေမှာ အားလုံး အချိုးကျပါဝင်နိုင်တဲ့စနစ်မျိုး သွားရမှာပါ။ အဲဒီ​ဒေသ​တွေမှာ ဖက်ဒရယ်က ဦးစား​ပေးတည်​ဆောက်ရမယ့်အရာဖြစ်ပါတယ်။ စစ်တပ်နိုင်ငံ​ရေးမှာ မပါဝင်​တော့ဘူးဆိုရင် နိုင်ငံ​ရေးအ​ပြောင်းအလဲ ဖြစ်စဥ်အားလုံးဟာ ခက်ခဲ​နေမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီလိုပုံစံကသာ အားလုံးမဟုတ်သည့်တိုင် အများစု​ထောက်ခံမှုရပြီး ရှေ့ကို ဆက်သွားနိုင်မယ့် လုပ်ငန်းစဥ်ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ NUCC ကစဥ်းစား​ရေးဆွဲ​နေတာ​တွေကလဲ ဒီလိုပုံစံမျိုးပဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ပုံမှန်​ရွေး​ကောက်ပွဲများမတိုင်မီ ကြားကာလဟာ ဗဟိုခွါအားနဲ့ ဗဟိုချဥ်းအားကို မျှတစွာရှိ​နေ​အောင်ကြိုးစားကြရမှာပါ။ ဒါကလဲ စစ်တပ်နိုင်ငံ​ရေးမှာ မပါ​တော့တဲ့အချိန်မှာ အခက်ကြီးမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါတွေက အများသူငါစဥ်းစား​နေတာ​တွေပဲဖြစ်လို့ အထူးအဆန်း​တော့ မဟုတ်ပါဘူး။

NUG အစိုးရရဲ့ ပြင်ပမှာ​ရောက်​နေကြတဲ့ ဝန်ကြီးဌာန​တွေရဲ့ စဥ်းစားချက်​တွေက မြေပြင်နဲ့ကွဲလွဲနိုင်ပါတယ်။ ပြောရရင် ဆင်းမလားအစိုးရရဲ့ စက္ကူဖြူစီမံကိန်းလိုဖြစ်နိုင်တာ​ကြောင့် သူတို့ဟာ မြေပြင်မှာ လက်​တွေ့ သင်ကြားကြဖို့လိုတာပါ။ 

NUG အစိုးရရဲ့ ပြင်ပမှာ​ရောက်​နေကြတဲ့ ဝန်ကြီးဌာန​တွေရဲ့ စဥ်းစားချက်​တွေက မြေပြင်နဲ့ကွဲလွဲနိုင်ပါတယ်။ ပြောရရင် ဆင်းမလားအစိုးရရဲ့ စက္ကူဖြူစီမံကိန်းလိုဖြစ်နိုင်တာ​ကြောင့် သူတို့ဟာ မြေပြင်မှာ လက်​တွေ့ သင်ကြားကြဖို့လိုတာပါ။ တော်လှန်​ရေးကို ဦး​ဆောင်သူဟာ တော်လှန်​ရေးရဲ့ မြေပြင်လက်​တွေ့နဲ့ ကင်းကွာလို့မရပါဘူး။ ကြားကာလမှာ လိုအပ်ချက်အသစ်နဲ့ ဖွဲ့စည်းတည်​ဆောက်ပုံ​တွေ ရှိလာမှာဖြစ်တယ်။

အခု ဖောင်းပွ​နေတယ်လို့ ဆို​နေကြတဲ့ ဌာန​တွေကို ဦးဝင်းမြတ်အေးနဲ့ ဦးဇော်​ဝေစိုးတို့ လက်​အောက်မှာ ဦးစီးဌာန​တွေအဖြစ် ထားရှိနိုင်ပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ ပိုင်အိုနီယာဖြစ်မှုနဲ့ စွမ်း​ဆောင်မှု​တွေဟာ လေးစားအသိအမှတ် ပြုစရာ​တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ​ပေမယ့် တော်လှန်​ရေးဆိုတာ ရှေ့ကိုအမြဲ ချီတက်​ပြောင်းလဲ​နေတာဖြစ်လို့ ဒီဖြစ်​ပေါ် တိုးတက်မှု​တွေနဲ့ အမှီလိုက်နိုင်သူ​တွေသာ ရှင်သန်ကျန်ရစ်မှာဖြစ်​ကြောင်း တင်ပြရတာဖြစ်ပါတယ်။   

~~~~

မင်းဇေယျာဦး