ဒီတ​လော ထူးခြားတဲ့ သတင်းတွေက​တော့ အလွန် စိုးရိမ်တတ်တဲ့ ကမ္ဘာကြီးက ရခိုင်ပြည်နယ်က ရိုဟင်ဂျာတွေအတွက် အလွန်အမင်း စိုးရိမ်​ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်​တွေ တွေ့ရတာပါပဲ။ NGO ဆိုတဲ့ အဖွဲ့ ၁၉၀ ကျော်ကလည်း အ​သေးစိတ် အ​ခြေအ​နေ​တွေကို ဂဃဏန သေသေချာချာ နားမလည်သေးဘဲ လေဖမ်းဒန်းစီးပြီး စိုးရိမ်​ကြောင်း ဝင်အာကြ ပြန်ပါတယ်။ 

NUG ကလည်း ​ကြေညာချက်တစ်ခု ထွက်တာ ​တွေ့ရပါတယ်။ ဒီထုတ်ပြန်ချက်​တွေနဲ့ ပါတ်သက်လို့ AA ဘက်ကလည်း ပြန်လည် ရှင်းလင်းတာ၊ NGO တွေနဲ့ပါတ်သက်လို့ ထုတ်ပြန်တာ​တွေ လုပ်ခဲ့တာ ​တွေ့ရပါတယ်။ 

ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ ကမ္ဘာ​ပေါ်မှာ အဆိုးဝါးဆုံး ခွဲခြားဆက်ဆံ ခံရသူများထဲမှာ ပါပါတယ်။ ဒီအချက်ဟာ အငြင်းပွားစရာ မရှိ​ပေမယ့် ဒီလိုအ​ခြေအ​နေဆိုးကြီးကို တ​လျှောက်လုံး ဖန်တီးလာတဲ့ စစ်အုပ်စုဟာ လက်ရှိ မြန်မာ့နိုင်ငံ​ရေးမှာ နေရာရ​နေဆဲဆိုတာကို မ​မေ့ကြဖို့ လိုပါတယ်။ 

အ​နောက်နိုင်ငံများက သူတို့ တိမ်းညွှတ်မှုနဲ့ သူတို့ ထုတ်ပြန်ကြတာ ဖြစ်​ပေမယ့် ပြည်တွင်းအဖွဲ့​တွေ အ​နေနဲ့က​တော့ အ​ခြေအ​နေ အရပ်ရပ်ကို သေသေချာချာ ​လေ့လာပြီးမှာ ဆောင်ရွက်သင့်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ စိုးရိမ်ပြတာဟာ စိုးရိမ်ပြတာပဲဖြစ်ပြီး မြေပြင်လက်​တွေ့ အ​ခြေအ​နေ​တွေကို တကယ်တမ်း အကျိုးမပြုရုံ သာမက အကျိုးယုတ်တာ​တွေပါ ဖြစ်နိုင်လို့ပါပဲ။

ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ ကမ္ဘာ​ပေါ်မှာ အဆိုးဝါးဆုံး ခွဲခြားဆက်ဆံ ခံရသူများထဲမှာ ပါပါတယ်။ ဒီအချက်ဟာ အငြင်းပွားစရာ မရှိ​ပေမယ့် ဒီလိုအ​ခြေအ​နေဆိုးကြီးကို တ​လျှောက်လုံး ဖန်တီးလာတဲ့ စစ်အုပ်စုဟာ လက်ရှိ မြန်မာ့နိုင်ငံ​ရေးမှာ နေရာရ​နေဆဲဆိုတာကို မ​မေ့ကြဖို့ လိုပါတယ်။ 

စစ်အုပ်စုဟာ ရှုံး​နိမ့်မယ့် အခြေအနေတွေ ကြုံရတော့မယ်ဆိုရင် မစားရတဲ့အမဲ သဲနဲ့ ပက်​လေ့ရှိတာ အားလုံး အသိပါပဲ။ 

ဒီအ​ခြေအ​နေကို ထပ်ပြီးဆိုး​အောင် ဖန်တီး​နေတယ်ဆိုတာလည်း ဟိုတ​လောကပဲ ထုတ်ပြန်တဲ့ ICG အစီရင်ခံစာမှာ ပါခဲ့လို့ အားလုံးအသိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်အုပ်စုဟာ ရှုံး​နိမ့်မယ့် အခြေအနေတွေ ကြုံရတော့မယ်ဆိုရင် မစားရတဲ့အမဲ သဲနဲ့ ပက်​လေ့ရှိတာ အားလုံး အသိပါပဲ။ 

ဒီလို အခြေအနေတွေမှာ အ​နောက်နိုင်ငံတွေ အနေနဲ့က အလွန် စိုးရိမ်ပြကြတာဟာ လေပဲ စိုက်ရတဲ့ ကိစ္စ​တွေမို့လို့ ဒီလို လုပ်ကြတာ ပြဿနာ မရှိ​ပေမယ့် ကိုယ်နိုင်ငံကလို့ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ်သတ်မှတ် ထားကြသူ​တွေအဖို့​တော့ ဒီလိုလုပ်တာဟာ အ​တော် ဆင်ခြင်တုံတရား နည်းတယ်လို့ ဆိုရမှာပါပဲ။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း ပြဿနာဟာ အရင်အစိုးရ လက်ထက်ကတည်းက အလွန်​ ပျော့​ပြောင်းစွာကိုင်တွယ်ခဲ့ကြတာ မှတ်မိကြမှာပါ။ ဒီပြဿနာက တစ်စုနဲ့ တစ်စုကြား အပြတ်ရှင်း​ရေး လုပ်လို့မရဘဲ သဟဇာတ ဖြစ်​ရေးကိုပဲ သွားဖို့ လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။ ဒီလုပ်ငန်းစဥ် အ​တော် ခရီးရောက်ချိန်မှာ တကယ် သဟဇာတ ဖြစ်သွားရင် နေရာပျောက်​တော့မှာ ဖြစ်တဲ့ အစွန်း​ရောက်အဖွဲ့​တွေက စစ်စခန်း​တွေကို ဝင်တိုက်တာ​တွေ လုပ်ရာက ပြဿနာဟာ ခုချိန်ထိ ဆက်လာတာပါ။ 

မြန်မာမှာ တကယ့် တရားခံ​တွေက​ပျောက်​နေပြီး ခေါင်းခံရှင်း​ပေးခဲ့တဲ့ အစိုးရနဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်​တွေသာ သိက္ခာကျရတဲ့ အ​ခြေအ​နေ​ရောက်သွားတာပါ။

အခု အစ္စ​ရေး-ဟားမတ်စ်ကိစ္စကလည်း အလားတူပါပဲ။ အစ္စ​ရေးနဲ့ ဆော်ဒီ အစရှိတဲ့ ဒေသတွင်းနိုင်ငံ​တွေကြား ဆက်ဆံမှု​တွေ စ​ကောင်းလာတဲ့အချိန်မှာ ဟားမတ်စ်က တစခန်းထပြတာပါပဲ။ ဒါ​ပေမယ့် ကမ္ဘာကြီးက ဒီလို အချက်​တွေကို မမြင်ကြပါဘူး။ မြန်မာမှာ တကယ့် တရားခံ​တွေက​ပျောက်​နေပြီး ခေါင်းခံရှင်း​ပေးခဲ့တဲ့ အစိုးရနဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်​တွေသာ သိက္ခာကျရတဲ့ အ​ခြေအ​နေ​ရောက်သွားတာပါ။

ဒါ​တွေကို လက်ရှိ ရခိုင်ပြည် အစိတ်အပိုင်း အ​တော်များများ စိုးမိုးထားပြီး ဖြစ်​နေတဲ့  အာရက္ခတပ်​တွေက ကောင်း​ကောင်း သိပါတယ်။ ဒါ​ကြောင့်ပဲ သူတို့ဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း လူမျိူးစုံအတွက် အကာအကွယ်​ ပေးသွားမယ်ဆိုတာကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် ပြော​နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါ​​ပေမယ့် နှစ်​ပေါင်းများစွာ သွေးကွဲလာတဲ့ အ​ခြေ​အနေ​အောက်မှာ ကြီးပြင်းလာသူ​တွေအဖို့ အောက်​ခြေမှာ တစွန်းတကွက် မှားနိုင်တာတွေ ရှိ​ကောင်းရှိနိုင်ပါတယ်။ (ဒါကလည်း စကားအဖြစ်သာ ​ပြောရတာဖြစ်ပြီး လက်​တွေ့မှာ ဖြစ်နိုင်​ခြေ အလွန်နည်းပါတယ်။) 

ဒီလို ရှိခဲ့ရင်​တောင်မှ ဒါက တစ်ခုလုံး အ​ခြေအ​နေကို ကိုယ်စားမပြုနိုင်ဘူးဆိုတာ ပြည်တွင်းကသူတွေ အားလုံးနီးပါး သိကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခုလို ဝင်ယောင်ကြစရာ မလို​ပေမယ့် သိသိကြီးနဲ့ တာဝန်​ကြေစွာ ဝင်​ယောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဘယ်သူ့အတွက် တာဝန်​ကြေ ကြတာလဲဆိုတာက မေးခွန်း ထုတ်စရာ ဖြစ်လာပါပြီ။ အဖြေကိုတော့ ကိုယ်ဘာသာကိုယ်ပဲ ​ဖြေကြည့်ကြပါ။

သုံးနှစ်တာ ကာလအတွင်းမှာဆိုရင် ဘာသာ​ရေး အ​ဆောက်အအုံ ရာဂဏန်းနီးပါး ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပြီးပါပြီ။ တစ်နိုင်ငံလုံး စစ်​ပြေးဒုက္ခသည် ၃ သန်း​ကျော်ရှိပြီး သန်း၂၀ နီးပါး အကူအညီ​တွေ လိုအပ်​နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

Myanmar witness ရဲ့မကြာသေးမီက ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဧပြီ ၂၁ ရက်က​နေ မေ ၁၁ ရက်အထိ ကြားကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံတဝှမ်း ဘာသာ​ရေး အ​ဆောက်အအုံ ၇ ခု ဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်တာခံခဲ့ရပါတယ်။ 

သုံးနှစ်တာ ကာလအတွင်းမှာဆိုရင် ဘာသာ​ရေး အ​ဆောက်အအုံ ရာဂဏန်းနီးပါး ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပြီးပါပြီ။ တစ်နိုင်ငံလုံး စစ်​ပြေးဒုက္ခသည် ၃ သန်း​ကျော်ရှိပြီး သန်း၂၀ နီးပါး အကူအညီ​တွေ လိုအပ်​နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

တစ်နိုင်ငံလုံး စစ်တပ်က မီးရှို့ခဲ့တဲ့ အိမ်​ခြေ တစ်သိန်းနီးပါး ရှိပြီး အဲဒီထဲမှာ စစ်ကိုင်းတိုင်း တစ်ခုထဲမှာတင် အိမ်​ခြေ ၈ သောင်း​လောက် မီးရှို့ခံခဲ့ရတာ ဖြစ်တယ်။ ဒီသုံးနှစ်တာ ကာလအတွင်း စစ်တပ်ဟာ အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု​ပေါင်း ၃၀ ကျော် ကျူးလွန်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ AAPP စာရင်းအရ လူ​ပေါင်း ၆၀၀၀ ကျော် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

စစ်မြေပြင် ကျဆုံးမှုနဲ့ အရပ်သား ​သေဆုံးမှု​တွေ အားလုံး​ပေါင်းရင် လူ​ပေါင်း​သောင်းချီ ​သေဆုံးခဲ့ပြီးပါပြီ။ ဒါ​တွေအပြင် စစ်တပ်ဟာ လူသတ်မှု၊ မဒိန်းမှု၊ ဓါးပြတိုက်မှု စတဲ့ အမှု​ပေါင်းများစွာကိုလည်း ကျူးလွန်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

စစ်မြေပြင် ကျဆုံးမှုနဲ့ အရပ်သား ​သေဆုံးမှု​တွေ အားလုံး​ပေါင်းရင် လူ​ပေါင်း​သောင်းချီ ​သေဆုံးခဲ့ပြီးပါပြီ။ ဒါ​တွေအပြင် စစ်တပ်ဟာ လူသတ်မှု၊ မဒိန်းမှု၊ ဓါးပြတိုက်မှု စတဲ့ အမှု​ပေါင်းများစွာကိုလည်း ကျူးလွန်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုကိစ္စ​တွေအတွက်လည်း ကမ္ဘာကြီးက စိုးရိမ်တာ​လေး​တွေတော့ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါ​ပေမယ့် အခု စိုးရိမ်မှုက အရင်က စိုးရိမ်မှု​တွေ အားလုံးကို ​ကျော် သွားသလိုပါပဲ။ ဒါဟာ ဘာ​ကြောင့် ပါလဲဆိုတာကလည်း ​မေးခွန်းတစ်ခုပါပဲ။

တော်လှန်​ရေး ဆင်နွှဲ​နေသူ​တွေအဖို့ ဒီ​မေးခွန်း​တွေ​ကို ဖြေဖို့ အချိန် မရှိပါဘူး။ ဒီသုံးနှစ်တာကာလအတွင်း ကမ္ဘာ့နိယာမ တချို့ကို အ​တော် သင်ယူခဲ့ပြီး ဖြစ်လို့ ထူးပြီးဆန်း​နေတဲ့ ကိစ္စ​တွေလို့ မထင်ကြတော့ပါဘူး။

လတ်တ​လော လုပ်စရာရှိတာ​တွေ ဆက်လုပ်ကြဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တော်လှန်​ရေးက အလားအလာ အလွန် ​ကောင်း​နေတဲ့အချိန်မှာ အချိန်ဆွဲ မခံဖို့၊ လမ်းလွှဲ မခံဖို့၊ သွေး မကွဲဖို့က အ​ရေးကြီးဆုံးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ပြဿနာ​တွေအတွက် ဆယ်စုနှစ်များစွာ တလရ အ​တွေ့အကြုံရှိထားတဲ့ EAO တွေ​ရော၊ လက်နက်ကိုင်တာ သုံးနှစ်သားဆို​ပေမယ့် သမိုင်းသင်္ခန်းစာ​တွေ သင်ယူ ​လေ့လာထားကြပြီး ဖြစ်တဲ့ PDF များပါ လမ်း​ကြောင်းမှန် ​ပေါ်မှာ ဆက်ရှိ​နေမှာ ဖြစ်တာကို ယုံမှားသံသယ ဖြစ်စရာ မရှိ​ကြောင်းပါ။    ။ 

~~~~

ဇွဲထွန်းသစ်