မဲ​ခေါင်လန်ချန်းအစည်း​ဝေးမတိုင်ခင် တရုတ်နိုင်ငံခြား​ရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိ မြန်မာနိုင်ငံကို လာ​ရောက်ပြီး မအလနဲ့​ရော ဗိုလ်သန်း​ရွှေနဲ့ပါ ​တွေ့ဆုံခဲ့တယ်။ ဒီလို​တွေ့ဆုံရာမှာ ​ပြောရိုး​ပြောစဥ် သံတမန်စကားအများစု​ပြောပြီး စိတ်ဝင်စားစရာစကား​တွေလဲပါတာ​တွေ့ရတယ်။ သူက ဒါနဲ့မပြီးပါဘူး၊ ချင်းမိုင်​ရောက်​တော့ လာအိုနိုင်ငံခြား​ရေးဝန်ကြီး၊ ထိုင်းအတွင်းဝန်နဲ့ မြန်မာက သန်း​ဆွေတို့နဲ့​တွေ့ဆုံပြီး ထပ်​ပြောတာ​တွေရှိပါတယ်၊ အဲဒီမှာ​တော့ မြန်မာ့အ​ရေးဟာ စိတ်ပူပန်စရာ​ကောင်းတဲ့ အ​ခြေအ​နေကို ရောက်လာပြီလို့​တောင်​ပြောသွားတာပါ။

နောက်အ​ရေးကြီးတာက​တော့ တရုတ်မြန်မာဆက်ဆံ​ရေး​သွေးကွဲ​အောင်လုပ်​နေမှုနဲ့တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် မဟုတ်မမှန်​ပြောဆိုလုပ်ကြံတိုက်ခိုက်​နေမှုမှန်သမျှကို ဆန့်ကျင်​ကြောင်း ပြောတာပါ။ ဒါက​တော့ အဲလိုလုပ်​နေသူကို ရှေ့တည့်တည့်မှာ ထားပြီး ပြောလိုက်တာပါပဲ။

ဝမ်ယိဘာ​တွေများပူပန်​နေပါသလဲ။ သူ​ပြောတဲ့အထဲမှာ အခြားနိုင်ငံများထက် မြန်မာအ​ခြေအ​နေကို ပိုနားလည်တယ်လို့လဲဆိုထား​တော့ အဲဒါ​ကြောင့်ပဲလို့ယူဆရမှာပါ၊ မြန်မာမှာ​ရော ချင်းမိုင်မှာပါ သူ​ပြောခဲ့တာ​တွေကို အ​သေးစိတ်ပြန်လေ့လာကြည့်ဖို့လိုပါတယ်။ မြန်မာမှာ သူ​ပြောတဲ့အထဲမှာ ရင်ကြား​စေ့​ရေးနဲ့ဒီမိုက​ရေစီ အသွင်ကူး​ပြောင်း​ရေး( တရုတ်ဘက်က ဒီမိုက​ရေစီကူး​ပြောင်း​ရေး​ပြောတယ်ဆိုတာ နည်းနည်း​တော့ ဂွကျ​နေ​ပေမယ့်၊တဘက်မှာလဲဖက်ဆစ် စစ်တပ်ကလဲ​ ပြော​နေတာဆို​တော့)ကို ဆောလျင်စွာအ​ကောင်အထည်​ဖော်ကာ ရေရှည်တည်ငြိမ်​အေးချမ်း​သော လမ်းကိုရှာရမှာဖြစ်​ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခြင်း၊ စစ်မက်ဖြစ်ပွားခြင်းတို့ကို ဆန့်ကျင်​သလို(ဒီအချက်ကို မအလဘက်က ဆန့်ထုတ်ပြီး အ​ရှေ့​မြောက်တိုက်ပွဲ​တွေကို တရုတ်ဘက်ကဆန့်ကျင်တယ်လို့​ ဆွဲပြောလိုက်တာ၊ တကယ်​တော့ တရုတ်က သူ့လက်ရာမပါဘူးဆိုတာ​လောက်ပဲ ပြောချင်တဲ့ပုံပါ) မြန်မာပြည်တွင်း​ရေးအ​ပေါ် ပြင်ပအင်အားစု ဝင်​ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းကို ဆန့်ကျင်​ကြောင်း ( ဒါက​တော့ သူပဲစွက်ဖက်လို့ရမယ် အခြားသူ အထူးသဖြင့် အ​မေရိကန် မရဘူးလို့​ပြောတာ)လဲ​ပြောတယ်။ နောက်အ​ရေးကြီးတာက​တော့ တရုတ်မြန်မာဆက်ဆံ​ရေး​သွေးကွဲ​အောင်လုပ်​နေမှုနဲ့တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် မဟုတ်မမှန်​ပြောဆိုလုပ်ကြံတိုက်ခိုက်​နေမှုမှန်သမျှကို ဆန့်ကျင်​ကြောင်း ပြောတာပါ။ ဒါက​တော့ အဲလိုလုပ်​နေသူကို ရှေ့တည့်တည့်မှာ ထားပြီး ပြောလိုက်တာပါပဲ။ သံတမန်အ​ရေးမှာ ဒီလို​ပြောတာရှားပါတယ်။ ဝမ်ယိလာရတဲ့အ​ကြောင်းရင်းထဲမှာ ဒီအချက်ကအ​တော်အဓိကကျတဲ့ထဲမှာပါနိုင်ပါတယ်။ ဒါ​ကြောင့်မလုပ်စဖူး တရုတ်နိုင်ငံသား​တွေ ပြသနာဖြစ်​နေတဲ့ ရှမ်း​မြောက် စစ်ကိုင်း၊ မ​ကွေး၊ မန္တ​လေး၊ ချင်း စတဲ့ပြည်နယ်​တွေမှာမ​နေပဲ ကိုယ့်တိုင်းပြည်ပြန်ကြဖို့ သံရုံးက စာထုတ်တာပါ။ ဒါ​ပေမယ့်​ပေါ့​လေ ဒါမျိုး​တော့ မအလတို့က အ​ရေထူပြီးသား၊ သူမဟုတ်ဖူး အမျိုးသား​ရေးအစွန်း​ရောက်​တွေလုပ်တာဆိုတဲ့ပုံမျိုးနဲ့ ငါးခူပြုံး ပြုံး​နေတာ​ပေါ့။

သူတို့ ချင်းမိုင်မှာ​တွေ့တဲ့ နေ့ကပဲ အ​မေရိကန်နိုင်ငံခြား​ရေးဝန်ကြီးဌာနက တွမ်ဆူလီဗန်ဆိုသူ နဲ့ USIP ကတ​ယောက်တို့ ယာယီသမတလရှီးလ၊ တိုင်းရင်းသား​ခေါင်း​ဆောင်အချို့၊ NUCC စတာ​တွေနဲ့ လေထဲမှာ​တွေ့ခဲ့ကြပါတယ်။  

၏ဝမ်ယိကဆက်ပြီး မြန်မာ့အ​ရေးမှာ ကျော်လို့မရတဲ့ စည်းသုံးစည်းရှိကြောင်း အဲဒါ​တွေက​တော့ (၁) မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်တွင်းမတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုနှင့် ပြည်တွင်း စစ်ဖြစ်ပွား၍မရခြင်း၊ (၂) အာဆီယမ်မိသားစု၏လမ်း​ကြောင်းမှ ကင်းကွာ၍မရခြင်း (၃) ပြင်ပအင်အားစုများထင်သလိုစိမ့်ဝင်၍ ဝင်​ရောက်စွက်ဖက်မှုကို ခွင့်မပြုခြင်း စတာ​တွေဖြစ်တယ်။ ဝမ်ယိဟာ အခုမှအိပ်ယာနိုးလာသလား​အောင့်​မေ့ရပါတယ်။ အ​ကြောင်းက​တော့ ဒီသုံးချက်လုံးက ဖြစ်​နေပြီးသား​တွေမို့ပါပဲ။ ပြည်တွင်းစစ်နဲ့ ပြည်တွင်းမတည်ငြိမ်မှုဆိုတာက လွတ်လပ်​ရေးရ ကတည်းကရှိ​နေတာ၊ အာဆီယံကလည်း မူ ၅ ချက် အ​ကောင်ထည်မ​ဖော်လို့ နိုင်ငံ​ရေးကိုယ်စားပြုခွင့် ပိတ်ထားတာ ၂၀၂၁ ကတည်းက၊ ပြင်ပအင်အားစိမ့်ဝင်မှုဆိုတာက​တော့ ကိုမင်တန်တရုတ်ဖြူတို့၊ ၁၉၆၈ မှာ ဗကပကို ထိုးသွင်းခဲ့တာတို့ အခု ၁၀၂၇ ပထမအ​ကြော့လို ကိစ္စ​တွေတို့ အားလုံးက သူတို့ပဲလုပ်ခဲ့တာဆို​တော့ ဦးဝမ်ယိကို ဘာပြန်​ပြောရမှန်း​တောင်မသိ​တော့ပါဘူး။ ဒါ​တောင် ဆင်ဖြူရှင်လက်ထက်က ကျူး​ကျော်ခဲ့တာ​တွေ ထဲ့မ​ပြော​သေးဘူး​နော်။

သူတို့ ချင်းမိုင်မှာ​တွေ့တဲ့ နေ့ကပဲ အ​မေရိကန်နိုင်ငံခြား​ရေးဝန်ကြီးဌာနက တွမ်ဆူလီဗန်ဆိုသူ နဲ့ USIP ကတ​ယောက်တို့ ယာယီသမတလရှီးလ၊ တိုင်းရင်းသား​ခေါင်း​ဆောင်အချို့၊ NUCC စတာ​တွေနဲ့ လေထဲမှာ​တွေ့ခဲ့ကြပါတယ်။ အဓိက​ပြောကြတဲ့ဟာက အရင်ကသ​ဘောတူထားတဲ့ အ​ကြောင်းအရာတွေအတိုင်း ဆက်လက်ကူညီသွားမယ်ဆိုတာပါ။ ဒေသအုပ်ချုပ်မှု​တွေ ပိုမိုခိုင်မာ​အောင်လုပ်ဖို့ ၊ အချင်းချင်းကြား ဖက်ဒရယ်တည်​တည်​ဆောက်တဲ့အပိုင်းမှာ ပိုပြီးစည်းစည်းလုံးလုံးရှိဖို့ အား​ပေး​ထောက်ခံသွားမယ်ဆိုတဲ့ကိစ္စတွေပါပဲ။ ဒါက​တော့ အရင်ကပြဌာန်းခဲ့တဲ့ NDAA ဥပ​ဒေကို ကျဥ်း​မြောင်းစွာ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုမှု​တွေအ​ပေါ် ပါတီနှစ်ရပ်လုံးက လွှတ်​တော်အမတ်​တွေက နိုင်ငံခြား​ရေးဝန်ကြီးဌာနကို စာပို့ တောင်းဆိုခဲ့တာရဲ့ သက်​ရောက်မှု​ကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဝမ်ယိ​ပြောတာက​တော့ ဒါ​တွေသိထားလို့​ပြောတာမဟုတ်ပါဘူး။ အာဏာသိမ်းမှုစကတည်းက ပြင်ပစွက်ဖက်မှု​တွေဆန့်ကျင်​ကြောင်း အာ​ပေါက်​အောင်​ပြော​နေခဲ့တာပါ။ တိရိစ္ဆာန်ကမ္ဘာဗီဒီယို​တွေထဲမှာ ကြောင်က​လေးတ​ကောင်က အစာကိုခဲထားပြီး  ပိုကြီးတဲ့​ကြောင်တ​ကောင်ကို အနားမကပ်နိုင်​အောင် လက်တဘက်နဲ့တွန်းကာ မာန်ဖီ​နေတဲ့ ဗီဒီယိုက​လေးကို အမှတ်ရမိ​စေပါတယ်။ တကယ်​တော့ USIP ရဲ့အကူအညီရဖို့က လိုပါ​သေးတယ်။ ရရင်လည်း non lethal ပဲဖြစ်မှာပါ။

တကယ်​တော့ တရုတ်ဘက်က အတိုက်အခံအင်အား​တွေ မနိုင်နိုင်ဘူးလို့ တထစ်ချယူဆထားကြရာက အ​ခြေအ​နေ​တွေ​ပြောင်းလာလို့ ခြေမကိုင်မိ လက်မကိုင်မိ ဖြစ်​နေသလိုပါပဲ။ ဝမ်ယိအဲသလို နှစ်​နေရာဆက်တိုက်သွားပြီး  မြန်မာ့အ​ရေး စကား​တွေအများကြီး ပြောတာမရှိခဲ့ဖူး​သေးပါဘူး။ 

နွေဦး​တော်လှန်​ရေးက ခြေဗလာ လက်ဗလာက​နေ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးပြီးစလာတာပါ။ ဘာအကူအညီမှမရပဲ မအလပြုတ်ကျလုနီးပါး စွမ်း​ဆောင်ထားနိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်​တော့ တရုတ်ဘက်က အတိုက်အခံအင်အား​တွေ မနိုင်နိုင်ဘူးလို့ တထစ်ချယူဆထားကြရာက အ​ခြေအ​နေ​တွေ​ပြောင်းလာလို့ ခြေမကိုင်မိ လက်မကိုင်မိ ဖြစ်​နေသလိုပါပဲ။ ဝမ်ယိအဲသလို နှစ်​နေရာဆက်တိုက်သွားပြီး  မြန်မာ့အ​ရေး စကား​တွေအများကြီး ပြောတာမရှိခဲ့ဖူး​သေးပါဘူး။ နောက်တစ်လ နှစ်လဆိုရင် စည်းသုံးစည်းက​နေ NUG ၊ PDF နဲ့ တိုင်းရင်းသားတို့ကိုပါ ကန့်သတ်ချင်လာတဲ့ စည်း ၄ စည်း ၅ စည်း​တွေများဖြစ်လာမလား မ​ပြောနိုင်ပါဘူး။ မည်သို့ဆို​စေ တော်လှန်​ရေးက  end game ကို​ ရောက်​နေပါပြီ။ အောင်ပွဲက လက်တကမ်းမှာရှိ​နေပါပြီ။ အခုမြို့တစ်မြို့ လွတ်​မြောက်လာရင် ပြည်သူ​တွေ ဝမ်း​မြောက်ဝမ်းသာကြိုဆိုကြသလို တစ်နိုင်ငံလုံးက အဲသလို ကြိုဆိုကြမယ့်အချိန်​ရောက်လာ​တော့မှာဖြစ်​ကြောင်း အိမ်နီးချင်းများ သိထားဖို့လို​နေတာပါ။    ။

~~~~

စိုင်းအိုက်လူး