အပြောင်းအလဲကိုကြီးမှူးနိုင်ဖို့ဆိုတာက ယာယီသမ္မတရဲ့ မိန့်ခွန်းပါစကားကို ယူသုံးထားတာဖြစ်ပါတယ်။ နိုဝင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့တဲ့ NUG အစိုးရရဲ့ အစည်းအဝေးမိန့်ခွန်းမှာ သုံးခဲ့တဲ့စကားပါ။ သူပြောတာက ခပ်စိတ်စိတ်ဖြစ်လာနေတဲ့အပြောင်းအလဲတွေကို စိုးရိမ်မနေပဲ အပြောင်းအလဲကို ကြီးမှူးနိုင်ဖို့ပဲလိုကြောင်းပြောသွားတာပါ။ သဘောကတော့ ဒီအပြောင်းအလဲတွေကို တော်လှန်ရေးအကျိုးဖြစ်ထွန်းလာဖို့အတွက် ကျွမ်းကျင်စွာကိုင်တွယ်သွားနိုင်ဖို့ဆိုတဲ့ သဘောပါပဲ။
အခုဖြစ်လာတဲ့အပြောင်းအလဲတွေထဲမှာ နယ်စပ်အဖွဲ့တွေအပေါ်နဲ့ တော်လှန်ရေးအပေါ် သက်ရောက်မှု ပြင်းထန်တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ မအလအုပ်စုဘက်က ပြတ်ပြတ်သားသား ရပ်တည်လာတဲ့ကိစ္စက ထိပ်ဆုံးမှာရှိနိုင်ပါတယ်။ နောက်တခုက မအလဘက်က ငြိမ်းချမ်းရေးလေသံစပြီး ပစ်လာတာတွေ့ရတာပါ။ တချိန်ထဲမှာပဲ ဝနယ်မှာ မြောက်ပိုင်း ၇ ဖွဲ့အစည်းဝေးပြီးတဲ့နောက် TNLA ဘက်ကလည်း ငြိမ်းချမ်းရေးကမ်းလှမ်းမှုတခု ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အခု TNLA ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ရော လွန်ခဲ့တဲ့ တလကျော်က ကိုးကန့် MNDAA ရဲ့ ထုတ်ပြန်ကမ်းလှမ်းချက်ရော နှစ်ခုစလုံးဟာ တရုတ်ရဲ့ပြင်းထန်တဲ့ ဖိအားကြောင့်ပဲဆိုတာ သိသာနေတာဖြစ်တယ်။
နောက်တဘက်မှာတော့ မအလရဲ့ ဟန်ပြ သန်းကောင်စာရင်းကောက်ယူမှုနဲ့ ဟန်ပြ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ကြိုတင်လှုံ့ဆော်ဝါဒဖြန့်နေတဲ့ ကိစ္စတွေလဲ ထဲ့တွက်ရမှာပါ။ ဒါပေမယ့် နောက်ဆုံးထွက်ပေါ်တဲ့သတင်းဖြစ်ပြီး အကြီးမားဆုံး ဂယက်ရိုက်ခတ်သွားနေတာကတော့ ကမ္ဘာ့ရာဇဝတ်ခုံရုံးရဲ့ ရှေ့နေချုပ်က သက်သေအထောက်အထားခိုင်လုံစွာနဲ့ မအလကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ပေးဖို့ ICC တရားရုံးကို တင်သွင်းလိုက်ပြီဆိုတဲ့သတင်းပါပဲ။ ဒီသတင်းက အပေါ်မှာတင်ပြခဲ့တဲ့ အခြေအနေအားလုံးအပေါ် ကြီးကြီးမားမား သက်ရောက်သွားနိုင်တာလဲဖြစ်တယ်။
ခုတော့ ဝမ်ယိနဲ့ တိန့်ရှီကျွင်း တို့ပြောပုံအရ မြန်မာ့အရေးကို မြန်မာတွေထက် တရုတ်ကပိုသိနေတဲ့ သဘောပါပဲ။ သူတို့အမြင်အရ မြန်မာ့အရေးဟာ တရုတ်အရေးဖြစ်နေတယ်။ တရုတ်အပေါ်ကျရောက်လာနိုင်တဲ့အကျပ်အတည်းတွေကျော်နိုင်ဖို့ မြန်မာက ထွက်ပေါက်တခုဖြစ်နေတယ်။
ကမ္ဘာ့အခြေအနေအရပြောရင် တရုတ်စီးပွားရေးက အကျဘက်မှာရောက်နေပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်းစုံနဲ့ စီးပွားရေးအရ ပတ်သက်ဆက်နွယ်မှုတွေ အများအပြားရှိတာကြောင့် နိုင်ငံများစွာကို ရိုက်ခတ်လာမယ်လို့ ယူဆနေကြတာဖြစ်တယ်။ အမေရိကန်မှာတော့ ထရမ့်တက်လာတာနဲ့အတူ ပြည်တွင်းပြည်ပပေါ်လစီအပြောင်းအလဲတွေဖြစ်မှာသေချာနေတာကြောင့် တကမ္ဘာလုံးကို စိုးရိမ်စိတ်တွေများနေစေတာပါ။ ဆီးရီးယားပြည်တွင်းစစ်ပြန်လည်စတင်လာတာနဲ့အတူ ရုရှား အီရန်အုပ်စုအကြပ်အတည်းတွေ့လာစေတယ်။ အင်အားကြီးတွေ တောင်မင်းကို မြောက်မင်းမကယ်နိုင်ဖြစ်နေချိန်မှာ မြန်မာအဖို့ အိမ်နီးချင်းများနဲ့ ပြေလည်ရေးက အဓိကဖြစ်မြဲဖြစ်နေပါတယ်။
တရုတ်အတွက်ကတော့ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်က ပိုပြီးအရေးပါလာမှာပါ။ ခုတော့ ဝမ်ယိနဲ့ တိန့်ရှီကျွင်း တို့ပြောပုံအရ မြန်မာ့အရေးကို မြန်မာတွေထက် တရုတ်ကပိုသိနေတဲ့ သဘောပါပဲ။ သူတို့အမြင်အရ မြန်မာ့အရေးဟာ တရုတ်အရေးဖြစ်နေတယ်။ တရုတ်အပေါ်ကျရောက်လာနိုင်တဲ့အကျပ်အတည်းတွေကျော်နိုင်ဖို့ မြန်မာက ထွက်ပေါက်တခုဖြစ်နေတယ်။ မြန်မာမှာ သူ့အကျိုးစီးပွားအတွက်အသုံးတည့်မယ့် အစိုးရတရပ်မွေးမြူထားရေးက သူတို့ရဲ့ဦးစားပေးဖြစ်နေတယ်။ မအလအပေါ် ရုတ်ချည်းပစ်ထောက်ခံလာတဲ့ တရုတ်သဘောထား အခြေခံက ဒီအချက်တွေပါပဲ။
လက်တွေ့မြေပြင်အနေအထားတွေအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မအလစစ်တပ် စိုးမိုးထားနိုင်တဲ့ နယ်မြေဟာလဲ ၃၀% ကျော်ကျော်ကနေ တိုးလာစရာမရှိပါဘူး။ မကြာခင်ကာလအတွင်း အကြမ်းဖက်စစ်တပ်ဟာ ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်ဌာနချုပ်ကို လက်လွှတ်ရတော့မှာပါ။
အခုစဥ်းစားကြရမှာကတော့ ထိပ်ဆုံးအပိုဒ်မှာတင်ပြခဲ့တဲ့ မြန်မာ့အခြေအနေတွေအရ မအလဟာ တရုတ်အပါအဝင် ဒေသတွင်းအကျိုးစီးပွားတွေအတွက် တကယ်အသုံးတဲ့ပါ့မလား ဆိုတဲ့အချက်ပါပဲ။ ဘယ်သူ့အကျိုးစီးပွားအတွက် ဘယ်သူက ဘယ်လိုပဲဝင်ကယ်တင်ပစေ ပြည်သူတရပ်လုံးရဲ့ မအလအပေါ်အမုန်းတရားက လျော့ပါးသွားစရာမရှိပါဘူး။ လက်တွေ့မြေပြင်အနေအထားတွေအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မအလစစ်တပ် စိုးမိုးထားနိုင်တဲ့ နယ်မြေဟာလဲ ၃၀% ကျော်ကျော်ကနေ တိုးလာစရာမရှိပါဘူး။ မကြာခင်ကာလအတွင်း အကြမ်းဖက်စစ်တပ်ဟာ ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်ဌာနချုပ်ကို လက်လွှတ်ရတော့မှာပါ။
ချင်းပြည်နယ်မှာလဲ ဖလမ်း၊ တီးတိန်စတဲ့အရေးပါတဲ့မြို့တွေ လက်လွှတ်ရကာနီးနေပြီ။ ကချင်မှာတရုတ်နယ်စပ်တစ်ခုလုံး KIA က သိမ်းပိုက်လိုက်ပါပြီ။ ခုတလောဖြစ်ပွားတဲ့ ကရင်နီနဲ့ ကရင်ပြည်နယ်က တိုက်ပွဲတွေအားလုံးမှာ မအလတပ်က မရှုမလှရှုံးနိမ့်နေတာပါ။ အညာမှာတော့ ရှမ်းမြောက်တိုက်ပွဲမှာ အတွေ့အကြုံတွေရယူထားတဲ့အဖွဲ့တွေနဲ့ မူလ PDF များက မအလရဲ့နောက်ဆုံးနေ့တွေအတွက် ပြင်ဆင်မှုပြုလုပ်နေပါပြီ။ ဒီအခြေအနေတွေကိုခြုံကြည့်ရင် မအလနဲ့ တရုတ်ဘက်ကမျှော်လင့်နေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာအထိ ရောက်တော့မှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီအခြေအနေအားလုံးကို ပေါင်းချုပ်ပေးလိုက်မှာကတော့ မကြာခင်လပိုင်းအတွင်း ထွက်ပေါ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ မအလကို wanted ဆိုပြီး ကမ္ဘာအနှံ့ ပျံ့နှံ့သွားမယ် ICC ရဲ့ ဖမ်းဝရမ်းပဲဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
တရုတ်ကို အရေးကြီးကိစ္စတွေပြောရာမှာ လူသိရှင်ကြားလုပ်တာမျိုးမလုပ်ပဲ တိုးတိုးတိတ်တိတ်ပဲ ပြောရမှာပါ။ ဒါဟာတရုတ်နဲ့ဆက်ဆံရေးမှာ မူတခုပါပဲ။ မအလရဲ့ ကံဇာတာနိမ့်ကျသွားမှုကို ကောင်းကောင်းအသုံးချခြင်းအားဖြင့် မိမိတို့ရဲ့ ပါးနပ်မှုကိုဖော်ပြကြရမယ့်အချိန်ကောင်းဖြစ်ပါတယ်။
တရုတ်ဘက်ကလဲ ဝရမ်းပြေးကို ကယ်တင်ပေါင်းသင်းမယ့်အစား ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေက တရုတ်အပေါ်ပျော့ပြောင်း လိုက်ဖက်တဲ့ပေါ်လစီဖော်ပြလာမယ်ဆိုရင် နိုင်မြင်းကို ပြောင်းပြီး လောင်းကြေးထပ်ဖို့ ဝန်လေးနေမှာမဟုတ်ပါဘူး။ တခုရှိတာကတော့ ကိုယ့်ဘက်ကလဲ တရုတ်ဘက်က အဆင်ပြေလက်ခံခဲ့တဲ့ တရုတ်ပြည်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ပေါ်လစီအတိုင်း ကျင့်သုံးမှာဖြစ်ကြောင်းလောက်တော့ ပြောဖို့လိုပါတယ်။ တရုတ်ကို အရေးကြီးကိစ္စတွေပြောရာမှာ လူသိရှင်ကြားလုပ်တာမျိုးမလုပ်ပဲ တိုးတိုးတိတ်တိတ်ပဲ ပြောရမှာပါ။ ဒါဟာတရုတ်နဲ့ဆက်ဆံရေးမှာ မူတခုပါပဲ။
မအလရဲ့ ကံဇာတာနိမ့်ကျသွားမှုကို ကောင်းကောင်းအသုံးချခြင်းအားဖြင့် မိမိတို့ရဲ့ ပါးနပ်မှုကိုဖော်ပြကြရမယ့်အချိန်ကောင်းဖြစ်ပါတယ်။ တချို့သောအခွင့်အလမ်းများဟာ နှစ်ခါပြန်လာလေ့မရှိတာကြောင့် နိုင်ငံရေးအရ ချဥ်းကပ်ဆောင်ရွက်ကြရာမှာ ego( အတ္တ မာန) တွေကိုနောက်မှာပို့ပြီး တော်လှန်ရေးအကျိုးစီးပွားကိုသာရှေ့တန်းတင်ကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုက်ရပါတယ်။ ဒါဟာ ယာယီသမ္မတကြီးပြောတဲ့ အပြောင်းအလဲကို ကြီးမှူးနိုင်အောင်ကြိုးစားတာဖြစ်ကြောင်း တွေ့ကြရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။
~~~~
Ngwe Maung Than is an independent media and advocacy group committed to human rights and federal democracy in Myanmar. It publishes news reports, features, commentaries, interviews and analyses on the Nway Oo Revolution, as well as music and literature that reflect and promote human rights, federal democracy, peace, and justice in Myanmar through its digital platforms.
ထုတ်ဝေတဲ့ စာစောင်များကို ပုံမှန် ရယူ ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။