မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတကာရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေဟာ လိပ်ခဲတင်းလင်း နဲ့ ထူးမခြားနားပဲဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီတလောပြီးသွားတဲ့ အာဆီယံ အစည်းဝေးက မျှော်လင့်ထားကြတဲ့အတိုင်း အရင်ဆုံးဖြတ်ထားတဲ့ မူ ၅ ချက်ထက်ကျော်ပြီးဘာမှ ဖြစ်မလာပါဘူး။ မြန်မာအရေးထက်တောင်တရုတ်ပင်လယ်အရေးက ပိုတောင်လွှမ်းသွားပါသေးတယ်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကြီးဆိုတဲ့ အိန္ဒိယဘက်ကလဲ မြန်မာ့အရေးအတွက် လှုပ်ရှားမှုတချို့ရှိပေမယ့် ဒါကလဲ QUAD အစည်းဝေးမှာ US ဘက်က တိုက်တွန်းချက်ကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပြီး နှေးကွေးတဲ့ ခြေလှမ်းတွေပဲဖြစ်လာမှာပါ။
အင်ဒိုနီးရှားကတော့ silence diplomacy ဆိုတာကို အတော် ဓါတ်တွေ့နေတာဖြစ်တယ်။ ဒါက သူ့အတွက်အလွန်အားသာတာဖြစ်တယ်။ ဘယ်သူနဲ့တွေ့တယ်။ ဘာပြောကြတယ်ဆိုတာ ဘာမှ ထုတ်ဖော်ကြေညာစရာမလိုတော့ ဘာမှတာဝန်ခံစရာမလိုတော့ပါဘူး။
ထိုင်းနိုင်ငံဘက်ကလဲ မြန်မာ့အရေး ဦးဆောင်ဖြေရှင်းဖို့ ဒီဇင်ဘာလအတွင်း ချိန်းဆိုထားမှုရှိပေမယ့် နိုင်ငံရေးဖြတ်သန်းမှု ဘာမှမရှိသေးတဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်အမျိုးသမီးထံက မျှော်လင့်စရာ များများရှိမယ်မထင်ပါဘူး၊ အင်ဒိုနီးရှားကတော့ silence diplomacy ဆိုတာကို အတော် ဓါတ်တွေ့နေတာဖြစ်တယ်။ ဒါက သူ့အတွက်အလွန်အားသာတာဖြစ်တယ်။ ဘယ်သူနဲ့တွေ့တယ်။ ဘာပြောကြတယ်ဆိုတာ ဘာမှ ထုတ်ဖော်ကြေညာစရာမလိုတော့ ဘာမှတာဝန်ခံစရာမလိုတော့ပါဘူး။ အကြိမ်ဘယ်နှစ်ရာဘဲတွေ့ တွေ့ပေါ့လေ။ ထူးခြားတာ မထူးခြားတာ ဘာမှ ပြောစရာမလိုတော့ အလွန်ပိုင်တဲ့ နည်းလို့ပဲဆိုရမှာပါ။
စင်ကာပူကတော့ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်တို့ ဦးဆောင်ဖြေရှင်းပေးရင် ကောင်းမယ်ဆိုတဲ့သဘောမျိုးပြောတယ်။ ဒါက တဘက်က ဖြစ်နိုင် မဖြစ်နိုင်အပထား အင်အားကြီးတွေဆွဲထဲ့လိုက်ပြီး အာဆီယံက ခေါင်းပေါ်က ဗြမ္မာ့ဦးခေါင်းကြီးကို လွှဲပေးချင်နေတာ ပေါ်လွင်နေပါတယ်။ အမှန်တော့ အားလုံးက ပြောင်မထုတ်ဖော်ကြပေမယ့် တရုတ်လက်အပ်ချင်နေကြတာပါ။ ဒါကိုသိလို့ တရုတ်ကလဲ နယ်စပ်အဖွဲ့တွေကို သူ့လက်အောက်ခံတွေလို အမိန့်ပေး တောင်းဆိုတာတွေ လုပ်လာတာပါပဲ။
နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံက တော်လှန်ရေးတရပ်ဟာ အိမ်နီးချင်း အင်အားကြီးများရဲ့ ထောက်ခံမှုမရသည့်တိုင် ဆန့်ကျင်ခံရတာမျိုးအထိ ဖြစ်မသွားဖို့တော့ ဆက်ပြီး ကြိုးပမ်းရမှာပါပဲ။
ပထမတော့ ဝမ်ယိရဲ့ တစ်နိုင်ငံလုံးနဲ့ ဆိုင်တဲ့ စည်းသုံးစည်းပါပဲ။ နောက်တော့ ဝ အတွက် စည်းလေးစည်းနဲ့ ကိုးကန့်က ထုတ်ပြန်လာတာတွေအားလုံးက ဝမ်ယိရဲ့ စည်းတွေပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ဒီစည်းတွေက AA နဲ့ TNLA အတွက်တော့ သက်ရောက်မှု မရှိပါဘူး။ နောက် အောက်တိုဘာ ၂၅ ရက်မှာကျရောက်တဲ့ KIA ထူထောင်ခြင်း ၆၄ နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည် အခန်းအနားမှာ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အင်ဘန်လက မြန်မာပြည်သူတရပ်လုံးနဲ့ လက်တွဲပြီး တော်လှန်ရေးကို ဆုံးခန်းတိုင်ဆင်နွှဲသွားမယ်လို့ တရုတ်တောင်းဆိုချက်တွေကို ဆန့်ကျင်ပြီး ပြတ်ပြတ်သားသား ပြောသွားတာတွေ့ကြရမှာပါ။ ဒီအဖွဲ့တွေနဲ့ တောင်ပိုင်းအဖွဲ့တွေဟာ ဒေသဆိုင်ရာ pdf အဖွဲ့များစွာနဲ့ စစ်ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေကြတာဖြစ်တယ်။ ဒါက လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း ပေါ်ထွက်လာတဲ့ အထူးခြားဆုံးအခြေအနေပါ။ ဒီပူးပေါင်းစစ်ဆင်ရေးတွေ အားလုံးဟာ ကြီးမားတဲ့ အောင်မြင်မှုတွေရနေတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကလဲ သမိုင်းမှာ မကြုံဖူးတဲ့အခြေအနေပါပဲ။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံက တော်လှန်ရေးတရပ်ဟာ အိမ်နီးချင်း အင်အားကြီးများရဲ့ ထောက်ခံမှုမရသည့်တိုင် ဆန့်ကျင်ခံရတာမျိုးအထိ ဖြစ်မသွားဖို့တော့ ဆက်ပြီး ကြိုးပမ်းရမှာပါပဲ။
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက no vote လှုံ့ဆော်ခဲ့တာလဲ သူတို့ပါပဲ။ အမှန်ကတော့ စစ်အာဏာရှင်စနစ်အမြစ်ဖြုတ်ရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေနိုင်ငံထူထောင်ရေးဆိုရင် လုံလောက်ပါတယ်။
ဒီလိုအခြေအနေမှာ အလွန်စိတ်လောကြီးဝေဒနာ စွဲကပ်နေသူတချို့က လက်ဝဲလက်ယာ ညီညွတ်ရေးတို့၊ တပ်ပေါင်းစုဖွဲ့ရေးတို့ တိုးတိုးတမျိုး ကျယ်ကျယ်တမျိုး ပြောဆိုနေကြတာတွေ့ကြမှာပါ။ ဒီကနေ့ခေတ်က လွတ်လပ်ရေးရကာစတုန်းက ရဲဘော်ဖြူတို့ ဦးနုတို့ လုပ်ခဲ့တဲ့ လက်ဝဲလက်ယာ ညီညွတ်ရေးမူတွေချပြီး လုပ်ဖို့လိုတဲ့ ခေတ်မဟုတ်တော့ပါဘူး။ ဒီကနေ့ လက်ဝဲလို့ ပြောင်ပြောပြီး သီအိုရီအရပါ ရပ်တည်နေတဲ့ နိုင်ငံတောင် မရှိသလောက်ပါပဲ။ အခုမြန်မာရဲ့နောက်ဆုံးရောက်နေတဲ့ အခြေအနေက ဒီအဆင့်တွေကို အများကြီးကျော်သွားနေပါပြီ။ ပဲခူးရိုးမတုန်းက ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်အပါ ဖက်ဒရယ်ဆိုတာကိုပြောခဲ့ပြီး ၊တရုတ်နယ်စပ်ရောက်တော့ တရုတ်ပုံစံကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်လောက်ပဲ ပြောနေခဲ့သူတွေက အခု ဘာပေါ်လစီမှချမပြနိုင်ပဲ၊ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ ဘယ်အဖွဲ့မှာမှ မသုံးကြတဲ့ စစ်သုံးစစ်ဆိုတာကို ပြောနေတာဖြစ်တယ်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက no vote လှုံ့ဆော်ခဲ့တာလဲ သူတို့ပါပဲ။ အမှန်ကတော့ စစ်အာဏာရှင်စနစ်အမြစ်ဖြုတ်ရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေနိုင်ငံထူထောင်ရေးဆိုရင် လုံလောက်ပါတယ်။
တပ်ပေါင်းစုဆိုရာမှာလဲ ရှေးခေတ်က ဖဆပလလိုတပ်ပေါင်းစုဖွဲ့တဲ့ ခေတ်မဟုတ်တော့ပါဘူး။ တိုင်းရင်းသားများနဲ့ စစ်ရေးရော နိုင်ငံရေးပါ ပူးတွဲလုပ်ဆောင်နိုင်မယ့် အခြေနေတရပ်ဖန်တီးဖို့ပဲလိုတာပါ။ ဒီအတွက် လောလောဆယ်မှာ alliance ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုံးက အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ တချို့သော အဖွဲ့များရဲ့ စစ်ရေးရည်မှန်းချက်များ မပြည့်စုံမချင်း ဒီအဆင့်က ကျော်လို့မရပါဘူး။ ဒါ့အပြင်အလွန်စိတ်လောသူများက တော်လှန်ရေး ၃ နှစ်ခွဲလောက်ကို စိတ်မရှည်ကြဘူး။
တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များထဲက ကြိုက်တဲ့အဖွဲ့ကိုမေးကြည့်ပါ။ အဖွဲ့ကြီးတွေဆိုရင် သေနတ်အလက် ၅၀၀၀ လောက်ရဖို့ ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီပြီး ကြိုးစားခဲ့ရတာတွေ့ရမှာပါ။ အများစု အဖွဲ့ငယ်တွေဟာ ခုချိန်ထိ သေနတ်အလက် ၅၀၀၀ မရှိသေးပါဘူး။
အခုရှိနေတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များထဲက ကြိုက်တဲ့အဖွဲ့ကိုမေးကြည့်ပါ။ အဖွဲ့ကြီးတွေဆိုရင် သေနတ်အလက် ၅၀၀၀ လောက်ရဖို့ ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီပြီး ကြိုးစားခဲ့ရတာတွေ့ရမှာပါ။ အများစု အဖွဲ့ငယ်တွေဟာ ခုချိန်ထိ သေနတ်အလက် ၅၀၀၀ မရှိသေးပါဘူး။ အခု NUG လက်အောက် pdf များက အချိန်တိုအတွင်း (အတိအကျမသိနိုင်သော်လဲ) သေနတ်အလက် ၄ သောင်းပတ်ဝန်းကျင် တတ်ဆင်နိုင်တယ်လို့ထင်ပါတယ်။ ဒါက တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အားလုံးရဲ့ ဝိုင်းဝန်း ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေနဲ့ ကိုယ်တိုင်ကြိုးစားမှုတွေက ရရှိလာတာတွေပါ။ အဲဒီသူများ စိတ်သာမရှည်ကြတာ တိုင်းအစိုးရဆိုတာမျိုးတွေကျတော့ ကိုယ့်ဖာကိုယ်ထပြီးဖွဲ့နေကြတာ တွေ့ရတာပါပဲ။ အဲတော့ ပြည်သူဆိုတာ ဘယ်မှာလဲလို့ သူတို့ကိုမေးရမှာပါ။
လက်ရှိအမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရပုံစံက ကနဦး အဆင့်ပဲဖြစ်မှာပါ။ တချိန်မှာ ပြည်ထောင်စုအစိုးရဆိုတဲ့ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ပုံစံတရပ်ဟာ ကြားကာလအတွင်းမှာပဲ ပေါ်ထွက်လာရမှာပါ။ နိုင်ငံတကာအခြေအနေ ပြည်တွင်းအခြေအနေ ဘာတွေပဲဖြစ်ဖြစ် လောလောဆယ်မှာတော့ စစ်ရေးရည်မှန်းချက်များပြည့်မှီရေးက အဓိက ဦးစားပေးပဲ ဖြစ်ရမှာပါ။
~~~~
Ngwe Maung Than is an independent media and advocacy group committed to human rights and federal democracy in Myanmar. It publishes news reports, features, commentaries, interviews and analyses on the Nway Oo Revolution, as well as music and literature that reflect and promote human rights, federal democracy, peace, and justice in Myanmar through its digital platforms.
ထုတ်ဝေတဲ့ စာစောင်များကို ပုံမှန် ရယူ ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။