အာဏာသိမ်းအစိုးရ သက်တမ်း သုံးနှစ်ခွဲ​ကျော်ရှိလာချိန်မှာ စစ်​ကောင်စီဟာ စစ်​ရေး နိုင်ငံ​ရေးမှာ ရှုံးနိမ့်လာလျက်ရှိပြီး မြန်မာ့​နွေဦး​တော်လှန်​ရေးက အောင်ပွဲခံသွားနိုင်တဲ့ အကြိုကာလတခုကို​ ရောက်လာ​နေပါတယ်၊ ဒီအချိန်မှာ နိုင်ငံတကာက​ရော အိမ်နီးချင်းများထဲမှာပါ အသံပလံ မျိုးစုံထွက်​ပေါ်လာတာဖြစ်တယ်။ ဒီအထဲမှာ ခြေမကိုင်မိ လက်မကိုင်မိဖြစ်ပြီး ပျားပန်းခတ်မျှ သံတမန်​ရေးလှုပ်ရှားမှု​တွေ လုပ်လာတာက​တော့ တရုတ်နိုင်ငံခြား​ရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝမ်ယိဟာ လန်ချန်းမဲ​ခေါင် အစည်း​ဝေးအလာမှာ မြန်မာကိုအရင်ဝင်ပြီး မအလ​ရော ဦးသန်း​ရွှေနဲ့ပါ​တွေ့သွားပါတယ်။ ပြီးတော့ ထိုင်းမှာ လာအို၊ ထိုင်း၊ မြန်မာ ဝန် ကြီးအဆင့်​တွေနဲ့ တွေ့ပြီး မြန်မာအ​ရေး​ ဆွေး​နွေးပါတယ်။ နောက် တရုတ်ပြည်ပြန်သွားပြီး  ကုလရဲ့မြန်မာအ​ရေးအထူးကိုယ်စားလှယ် ဂျူလီဘစ်​ရှော့ကို ဖိတ်​ခေါ်တွေ့ပြီး မြန်မာ့အ​ရေး​ ပြောပြန်ပါတယ်။  အခု သြဂုတ် ၂၇, ၂၈ မှာ​တော့ တရုတ်မြန်မာနယ်စပ်မှာ ကျည်အစစ်​တွေနဲ့ စစ်​ရေး​လေ့ကျင့်မှု​တွေလုပ်​နေတာဖြစ်တယ်။ တရုတ်ဘက်က ခြေမကိုင်မ လက်မကိုင်မိဖြစ်​နေတယ်လို့​ ရေးတာမလွန်ပါဘူး။ အ​ကြောင်းရင်းက​တော့ တော်လှန်​ရေးဘက်က ဘယ်​တော့မှမနိုင်နိုင်ဘူးလို့ ယူဆထားကြရာက အ​ခြေအ​နေ​တွေ ပြောင်းလာလို့ပါပဲ။

တရုတ်ဘက်က စိုးရိမ်ချက်က​တော့ စကစ ရှုံးနိမ့်သွားပြီး​နောက် တိုင်းပြည်ဟာ အကွဲကွဲအပြားပြားဖြစ်သွားမလား၊ fail state ဖြစ်သွားမလား ၊ နယ်စပ်တ​လျောက်ပြသနာ​တွေ သူ့တိုင်းပြည်ဘက်ကို ကူးလာမလား၊ အဲဒီအကွဲကွဲအပြားပြား​တွေက သူ့အကျိုးစီးပွား​တွေကို ကာကွယ်​ပေးနိုင်ပါ့မလား။

တရုတ်ဘက်က စိုးရိမ်ချက်က​တော့ စကစ ရှုံးနိမ့်သွားပြီး​နောက် တိုင်းပြည်ဟာ အကွဲကွဲအပြားပြားဖြစ်သွားမလား၊ fail state ဖြစ်သွားမလား ၊ နယ်စပ်တ​လျောက်ပြသနာ​တွေ သူ့တိုင်းပြည်ဘက်ကို ကူးလာမလား၊ အဲဒီအကွဲကွဲအပြားပြား​တွေက သူ့အကျိုးစီးပွား​တွေကို ကာကွယ်​ပေးနိုင်ပါ့မလား။ ဒါမှမဟုတ် နောက်တက်သူက အ​နောက်ဘက်ကို သိပ်ကပ်သွားမလား စတာ စတာ​တွေ ကိုပါပဲ။ ဝမ်ယိက ဒီအချက်​တွေအားလုံးကိုခြုံပြီး မြန်မာ့အ​ရေးက ပူပန်ရတဲ့အ​ခြေအ​နေဖြစ်လာပါပြီလို့ ပြောသွားတာပါ။

တရုတ်ဘက်က အခုမှစိုးရိမ်ပူပန်လာတာကို ထုတ်​ပြောလာတာဖြစ်​ပေမယ့် အ​မေရိကန်က​တော့ စိုးရိမ်​ကြောင်း​ပြော​နေတာကြာပါပြီ။ ဒါ့​ကြောင့် စိုးရိမ်ကြသူနှစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဂျိတ်ဆူလီဗန်နဲ့ ဝမ်ယိတို့အကြား  ပီကင်းမှာ​တွေ့ဆုံခဲ့ကြတာ ဖြစ်တယ်။ ထုံးစံအတိုင်းသံတမန်စကား​တွေပဲ ထုတ်ပြန်ခဲ့​ပေမယ့် မြန်မာ့အ​ရေးပါ​ဆွေး​နွေးမှုရှိခဲ့တာက​တော့ အကျိုးရှိနိုင်တယ်လို့ပဲ တွက်ကြရမှာပါ။ ဒီကြားထဲမှာ US ဘက်ကလဲ မအလ ထိပ်ပိုင်းနဲ့​တွေ့ဆုံခဲ့တာ​တွေ ရှိလာပါတယ်။ ဒါကလဲ မြန်မာ့အ​ရေးလှုပ်ရှားသူ​တွေကြားမှာ ပ​ဟေဠိတခုသဖွယ်ဖြစ်ခဲ့တယ်။

တရုတ်ပေါ်လစီက နယ်စပ်အဖွဲ့​တွေ တစ်နိုင်ငံလုံးသိမ်းပိုက်​ရေးဆိုတဲ့ တော်လှန်​ရေးဘက် ပိုရောက်လာရင် (တနည်း​ပြောရရင် NUG နဲ့ ပိုနီးစပ်လာ​ရင်) မအလဘက်က​နေပြန်ထိမ်းဖို့ ၊ မအလကို မထိမ်းနိုင်ရင် နယ်စပ်အဖွဲ့​တွေနဲ့ ပြန်ချုပ်ဖို့ အပြန်အပြန် အလှန်လှန် လုပ်​နေမယ့်သ​ဘောပါပဲ။ 

ဒီတ​လောမှာပဲ US နိုင်ငံခြား​ရေးဝန်ကြီးဌာနက အရင် ဒဲရစ်ချိုလက်​နေရာကို အစားဝင်တဲ့ တွမ်ဆူလီဗန် နဲ့ NUG ယာယီသမ္မတ အပါအဝင်  တိုင်းရင်းသား​ခေါင်း​ဆောင်အချို့ ၊ NUCC စတဲ့သူ​တွေ​တွေ့ဆုံရာမှာ ဒီကိစ္စကို အ​တော်မေးခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တရုတ်ပဲဖြစ်ဖြစ် US ပဲဖြစ်ဖြစ် သံတမန်စကား​တွေနဲ့ အ​ပေါ်ယံမှာ​ပြော​နေကြ​ပေမယ့် တကယ့်အတွင်းသ​ဘော​တွေက​တော့ ရှေ့​ကြောင်း နောက်​ကြောင်း​တွေနဲ့ လက်​တွေ့ လှုပ်ရှား​ဆောင်ရွက်ပုံ​တွေကိုကြည့်ပြီး အကဲဖြတ်ကြရမှာပါပဲ။ တရုတ်ဘက်က​ပြောရင်​တော့ လားရှိုး​ ပေးလိုက်ရပြီးတဲ့​နောက် မအလတို့ဘက်က စိတ်ဆိုးပြ စိတ်​ကောက်ပြ တရုတ်ဆန့်ကျင်​ရေး​တွေလုပ်ပြတာ​ကြောင့် တုတ်နဲနဲပြတာ မုန်လာဥနဲနဲ​ကြွေးတာ(carrot and stick) လာလုပ်ပြတာပါပဲ။ တဘက်မှာ နယ်စပ်အဖွဲ့​တွေက အတွင်းပိုင်းနယ်​မြေ​တွေသိမ်းပြီး လမ်း​တွေ​ပေါက်လာ​တော့ တရုတ်ရဲ့ သူတို့အ​ပေါ် လွှမ်းမိုးနိုင်အား ကျဆင်းလာတဲ့သ​ဘောရှိပါတယ်။ တရုတ်ပေါ်လစီက နယ်စပ်အဖွဲ့​တွေ တစ်နိုင်ငံလုံးသိမ်းပိုက်​ရေးဆိုတဲ့ တော်လှန်​ရေးဘက် ပိုရောက်လာရင် (တနည်း​ပြောရရင် NUG နဲ့ ပိုနီးစပ်လာ​ရင်) မအလဘက်က​နေပြန်ထိမ်းဖို့ ၊ မအလကို မထိမ်းနိုင်ရင် နယ်စပ်အဖွဲ့​တွေနဲ့ ပြန်ချုပ်ဖို့ အပြန်အပြန် အလှန်လှန် လုပ်​နေမယ့်သ​ဘောပါပဲ။ အရှင်းဆုံး​ပြောရရင်တော့ မြန်မာ အ​နောက်အုပ်စုဘက်ကို ကပ်မသွား​ရေး တရုတ်ဆက်လက်လွှမ်းမိုး​ရေးပဲဖြစ်တယ်။ တကယ်​တော့ ဒါဟာ တရုတ်ရဲ့ သူ့အိမ်နီးချင်းများအ​ပေါ်သ​ဘောထားဖြစ်ပြီး မြန်မာက​တော့ သူ့အတွက် ပင်လယ်ထွက်​ပေါက်ပါရနိုင်တဲ့အတွက် ပိုအ​လေးထားမှာပါပဲ။ 

တကယ်​တော့ စစ်ပြန်​ဟောင်း​တွေကို မြို့​စောင့်​နေရာ​တွေမှာထားခဲ့ပြီး လူငယ်​တွေကို အကုန်​ရှေ့တန်း​တွေ ပို့​နေရလို့ဖြစ်တယ်။ တန့်ယန်း၊ မိုင်းရယ်တဝိုက်က လွတ်​နေတဲ့ ကုန်းတချို့ ဝနဲ့ ရှမ်းတပ်​တွေ ဝင်ယူထားကြတယ်။

မအလဘက်က​ပြောရင်​တော့ အဆုံးစွန်အထိ ပြင်ဆင်​နေတာဖြစ်တယ်။ ဒီတ​လောမှာပဲ ပြည်သူ့လုံခြုံ​ရေးဥပ​ဒေဆိုတာကို ပြဌာန်းပြီး အသက် ၃၅ နှစ်မှ ၆၅ နှစ်အထိ အရပ်သားအားလုံး စစ်ထဲဆွဲသွင်းဖို့ လုပ်လာတာဖြစ်တယ်။ နယ်စပ်မြို့တချို့က စစ်သား​တွေဆိုရင် ရုတ်တရက်အိုမင်းသွားကြတယ် ဆံပင်​တွေဖြူလာကြတယ်လို့ နောက်​ပြောင်​ပြောတာ​တွေရှိတယ်။ တကယ်​တော့ စစ်ပြန်​ဟောင်း​တွေကို မြို့​စောင့်​နေရာ​တွေမှာထားခဲ့ပြီး လူငယ်​တွေကို အကုန်​ရှေ့တန်း​တွေ ပို့​နေရလို့ဖြစ်တယ်။ တန့်ယန်း၊ မိုင်းရယ်တဝိုက်က လွတ်​နေတဲ့ ကုန်းတချို့ ဝနဲ့ ရှမ်းတပ်​တွေ ဝင်ယူထားကြတယ်။ မိုင်း​ယောင်းမြို့တခြမ်းကို မိုင်းလား တပ်တွေက ဝင်ယူထားပြီး ကျန်တခြမ်းမှာ​တော့ စကစနဲ့ RCSS တပ်​တွေ ပူးတွဲ​နေရာယူထားကြတယ်။ ရှမ်း​တောင် နေရာအ​တော်များများမှာ စကစနဲ့ RCSS ပူးတွဲ​နေရာယူထားကြတယ်လို့ သိရတာဖြစ်တယ်။ အဓိပ္ပါယ်က​တော့ ရသမျှအင်အား​တွေဆွဲထုတ်ပြီး ရှမ်းမန်းစစ်ဆင်​ရေးကို ခုခံဖို့ လုပ်​နေရတဲ့ သ​ဘောပါ၊ ၂၈ ရက်​နေ့သတင်း​တွေမှာလဲ ဆုံးရှုံးသွားတဲ့နယ်​မြေ​တွေ မြို့​တွေပြန်ရဖို့ တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်ဖို့ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာ​တွေ လုပ်ကြရမယ်ဆိုပြီး တဖွဖွ​ပြော​နေတယ်လို့ဆိုတယ်။ မအလဟာ လူက သိပ်စိတ် မမှန်​တော့​ပေမယ့် နောက်ဆုံးအချိန်အထိ တိုင်းပြည်ကို ဒုက္ခတွင်းထဲ ဆွဲနှစ်သွားက​တော့​ သေချာ​နေပါတယ်။ 

ဒါ​တွေကို​ကျော်လွှားဖို့က​တော့ မိမိအင်အားကို ရေပက်မဝင်​အောင်တည်​ဆောက်ထားနိုင်ဖို့လိုတယ်။ ဒီ​နေရာမှာ စစ်​ရေးကို​ပြောလိုတာမဟုတ်ပဲ နိုင်ငံ​ရေးအရတည်​ဆောက်မှုကိုဆိုလိုတာပါ။

ကိုယ့်ဘက်ကလဲလုပ်သင့်တာ​တွေ လုပ်ကြရမှာပါပဲ။ စစ်​ရေး​အောင်မြင်မှု​တွေနဲ့အတူ နိုင်ငံတကာရဲ့ အသိမှတ်ပြုမှုတချို့ရလာတာမှန်​ပေမယ့် အ​ပေါ်မှာတင်ပြခဲ့သလို စိုးရိမ်ကြတာ​တွေကလဲ ရှိလာတာဖြစ်တယ်။ ဒါ​တွေကို​ကျော်လွှားဖို့က​တော့ မိမိအင်အားကို ရေပက်မဝင်​အောင်တည်​ဆောက်ထားနိုင်ဖို့လိုတယ်။ ဒီ​နေရာမှာ စစ်​ရေးကို​ပြောလိုတာမဟုတ်ပဲ နိုင်ငံ​ရေးအရတည်​ဆောက်မှုကိုဆိုလိုတာပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့ငြိမ်းချမ်း​ရေးညီလာခံ​တွေမှာ ဝအဖွဲ့ဟာ တ​လျောက်လုံး ဘေးထွက်​နေခဲ့တာ မှတ်မိကြမှာပါ။ KIA က​တော့ NCA ဆွေး​နွေးစဥ်မှာ တ​လျောက်လုံးပါခဲ့ပြီး လက်မှတ်ထိုးချိန်ကြမှ​ နောက်ဆုတ်သွားခဲ့တာပါ။ ညီ​နောင်သုံးဖွဲ့ဟာ ညီလာခံတက်လိုကြ​ပေမယ့် သူတို့ရဲ့ ညီလာခံပါဝင်မှုကို စစ်တပ်က တမင်ကန့်သတ်ထားခဲ့တာဖြစ်တယ်။ အခု ညီ​နောင်သုံးဖွဲ့ ဟာ  စစ်​ရေး​အောင်မြင်မှု​တွေနဲ့အတူ အင်အားကြီးထွားလာခဲ့ပြီဖြစ်တယ်။ မြန်မာ့ အနာဂါတ်နိုင်ငံ​ရေးပုံ​ဖော်မှုမှာ အ​ရေးပါတဲ့ အခန်းကပါဝင်ဖို့အသင့်ဖြစ်​နေပါပြီ။

 နိုင်ငံတကာက မြန်မာရဲ့ နိုင်ငံ​ရေးပါဝင်မှု​တွေအ​ပေါ် မေးခွန်းထုတ်မှု​တွေကို ရပ်တန့်ပစ်ရမယ့် အချိန်ကို ရောက်​နေချိန်နဲ့လဲ တိုက်ဆိုင်​နေတာဖြစ်တဲ့အတွက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်တဲ့ ခေါင်း​ဆောင်မှုတစ်ရပ်၊ မဟာမိတ်အင်အားစုတစ်ရပ်ဖွဲ့ဖို့ အ​ရေးတကြီး လိုအပ်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ့အသွင်ကူး​ပြောင်း​ရေးအစိုးရ​တွေဟာ အဆင့်ဆင့်​ပြောင်းလဲတိုးတက်လာတယ်လို့​တော့ဆိုနိုင်ပါတယ်၊ နဝတ၊ နအဖက​နေ ဦးသိန်းစိန်၊ ပြီး​တော့ NLD အစိုးရ ၊အခု NUG အစိုးရအထိ ဖွဲ့စည်းပုံ​နဲ့ တိုင်းရင်းသားပါဝင်မှုတွေ တိုးတက်​ပြောင်းလဲလာပါတယ်။ ဒါ​ပေမယ့် လုံ​လောက်မှုမရှိ​သေးပါဘူး။ K3C အ​ပေါင်း 3BHG ဖြစ်ရ​တော့မှာပါ။ ကြားကာလအစိုးရဟာ တောင်ပိုင်း မြောက်ပိုင်း အားလုံးကို ကိုယ်စားပြု​ကြောင်း နိုင်ငံတကာကို ကြေညာနိုင်ရမယ့်အချိန်ဖြစ်လာပါပြီ။ ဝ ကို​တော့ ဆွဲသွင်းလို့ရမယ် မထင်ပါဘူး။ အရှင်းဆုံး​ပြောရရင် ဝဟာ မြန်မာရဲ့ ကက်ရှ်မီးယားလို အထူးအခွင့်အ​ရေး ရာသက်ပန် ယူချင်တဲ့သ​ဘော​တွေရှိ​နေတာပါ။ တရုတ်ကလဲဒါကို​နောက်ခံပြု​ပေးမှာပါပဲ။ 

စု​ပေါင်း​ခေါင်း​ဆောင်မှုနဲ့သာ အနာဂါတ် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုက​ရေစီနိုင်ငံကို တည်​ဆောက်နိုင်မှာ ဖြစ်တယ်။ ဒါဟာ အ​ရေး​ပေါ်လုပ်​​ဆောင်ရမယ့် နိုင်ငံ​ရေးတာဝန်ကြီးတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

အရင်က ဘုရင်​တွေလက်ထက်မှာ တရုတ်ဗမာ နှစ်ဘက်စလုံးကို နာခံတဲ့ နယ်​တွေရှိခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဗမာဘက်က ကျိုင်းရုံးကြီးလို့​ခေါ်တဲ့ ယ​နေ့ကာလ ရှစ်​ဆောင်ပါးနားမှာ စစ်ကဲတ​ယောက်ထားပြီး လိုအပ်တဲ့အခါစစ်သား​ကောက်သလို တရုတ်ဘက်ကလဲ ငွေခွန်မှူးတစ်​ယောက်ထားပြီး အခွန်​ကောက်ပါတယ်။ မိမိဘက်က အင်အားအနည်းဆုံးဖြစ်​နေချိန်မှာ တချို့ကိစ္စတွေ အ​ပေါ် သ​ဘောထား အလွန်​ပျော့​ပြောင်းဖို့လိုပါတယ်။ ဒါ​ပေမယ့် ဝနယ်ဟာ အဲ​လောက်ဖြစ်​နေတာမဟုတ်​သေးတဲ့အပြင် ဒီလို အားလုံးပါဝင်တဲ့ ဖြစ်​ပေါ်တိုးတက်မှုကို​တော့ ဝ က ကန့်လန့်တိုက်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီလိုစည်းလုံးမှုကသာ တရုတ်နဲ့ အ​မေရိကန် ဘုံဦးတည်​နေတဲ့ စေ့စပ်​ရေး သို့မဟုတ် မအလကို နိုင်ငံ​ရေး​နေရာဆက်​ပေး​ရေး အကြံအစည်​တွေကို​ကျော်လွှားနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို​ စု​ပေါင်း​ခေါင်း​ဆောင်မှုနဲ့သာ အနာဂါတ် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုက​ရေစီနိုင်ငံကို တည်​ဆောက်နိုင်မှာဖြစ်တယ်။ ဒါဟာ အ​ရေး​ပေါ်လုပ်​​ဆောင်ရမယ့် နိုင်ငံ​ရေးတာဝန်ကြီးတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ လက်ရှိမြန်မာ့ နွေဦး​တော်လှန်​ရေးကို ဦး​ဆောင်​နေကြသူ​တွေရဲ့ နိုင်ငံ​ရေးအ​မြော်အမြင်ကို စမ်းသပ်​နေတဲ့ ကိစ္စကြီးလဲဖြစ်ပါတယ် ။   ။

~~~~

အိုက်ငင်း