ဒီတ​လောတွင် မြန်မာ့အ​ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတကာက ရေးသားကြတာ​တွေ များလာသည်။ နောက်၂ ရက်နဲ့ ၃ ရက်​နေ့များတွင် ထိုင်းလွှတ်​တော်ထဲမှာ ပီတာလင်ဂျာရိုရတ်ရဲ့​ ရှေ့သို့ချီပါတီရဲ့ ဦး​ဆောင်မှုနဲ့ ကျင်းပမည့် မြန်မာ့အ​ရေး​ ဆွေး​နွေးပွဲ ရှိလာမည်။ ထူးခြားသည်က ဤ​ဆွေးနွေးပွဲတွင် အင်ယူဂျီ အစိုးရအပြင် အခြား​သော စကစနှင့် မပတ်သက်​သော အဖွဲ့များ ပါဝင်ခွင့်ရကြခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ 

အ​မေရိကန်ကသာ လှုပ်ရှားလိုက်လျှင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့​ကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂါတ်ဟာ လက်တကမ်းမှာ ရှိ​​နေတယ် 

ပြင်သစ် လွှတ်​တော်အမတ်နှင့် အင်ယူဂျီ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ​တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ နိုင်ငံခြားသတင်းထောက်များက မြန်မာပြည်တွင်း တိုက်ပွဲနယ်​မြေများသို့ သွား​ရောက် စွန့်စားရိုက်ကူးထား​သော ဗီဒီယိုများလည်း ထွက်​ပေါ်​နေသည်။ ဗီဒီယိုတစ်ခု၏ ​ခေါင်းစဥ်က ပဋိပက္ခအလွန်  မြန်မာနိုင်ငံ မည်သို့ ဖြစ်နိုင်သနည်း ဆိုသည့်သ​ဘော ​ပေးထားသည်။ ၁ ရက်​နေ့ ဝါရှင်တန်ပို့စ်​ဆောင်းပါးမှာ​မူ "အ​မေရိကန်ကသာ လှုပ်ရှားလိုက်လျှင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့​ကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂါတ်ဟာ လက်တကမ်းမှာ ရှိ​​နေတယ် "ဟု ရေးသည်။ 

အားလုံး၏ သုံးသပ်ချက်များတွင် စစ်​ကောင်စီသည် အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်​နေရပြီ။ ချက်ချင်းလက်ငင်း ပြိုကွဲရန်ကမူ မလွယ်ကူ​သေးဟု အချို့က ဖေး​ဖေးမမ တွေးဆ​ပေးကြသည့်တိုင် အ​နှေးနှင့် အမြန် ပြိုကွဲကျဆုံး သွားနိုင်သည်ဆိုခြင်းကို​တော့ အ​ကြောက်အကန် ငြင်းချက်ထုတ်သူ မရှိ ဖြစ်​နေသည်။ ထို့​ကြောင့်ပင် ပဋိပက္ခ အလွန်ကာလကို မှန်းဆလာကြခြင်း ဖြစ်သည်။ 

 မြန်မာ့နိုင်ငံ​ရေးတွင် ဘက်တဘက်မှ လုံးဝ အသာစီး ရသွားမည်ကို  မလိုလားဟု ဝမ်ယိက မကြာ​သေးမီက ဘန်​ကောက်တွင် ​ပြောသွားခဲ့သည်။ 

တရုတ်က​တော့ ရှင်းသည်။ မြန်မာ့နိုင်ငံ​ရေးတွင် ဘက်တဘက်မှ လုံးဝ အသာစီး ရသွားမည်ကို  မလိုလားဟု ဝမ်ယိက မကြာ​သေးမီက ဘန်​ကောက်တွင် ​ပြောသွားခဲ့သည်။ ထိုဘန်​ကောက်အစည်းအ​ဝေးတွင် အ​မေရိကန် နိုင်ငံခြား​ရေး ဝန်ကြီး ပါဝင်​နေသည့်တိုင် အ​မေရိကန်၏ သ​ဘောထားကို တရုတ်ကဲ့သို့ ပြတ်ပြတ်သားသား ထုတ်​ဖော်​ ပြောဆိုသည်ကို မကြားရ။ ဤသည်မှာ ဒီမိုကရက်ပါတီ၏​ ပျော့ညံ့​သော ပုံစံပင် ဖြစ်၍ ထူးဆန်းသည်ဟု​တော့ မဆိုသာပါ။

စစ်အုပ်စု ကျဆုံးသွားနိုင်ခြင်း၏​ နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်​ပေါ်လာနိုင်​သော ပြဿနာများကို  သုံးသပ်ရာတွင်  ဤပဋိပက္ခများ မည်သို့ဖြစ်​ပေါ်လာသည်။ ပဋိပက္ခ မတိုင်မီ အ​ခြေအ​နေက မည်သို့ ဖြစ်သည်ဆို​သော အ​ခြေအ​နေများကို နားလည်ဖို့ လိုပါသည်။ သို့မှသာ အ​ကြောင်းအကျိုး ဆက်စပ်​နေ​မှုများကို သိရှိပြီး မှန်ကန်​သော ဖြစ်​ပေါ်နိုင်​ခြေများကို ခန့်မှန်းနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။
 

ဗိုလ်​နေဝင်း အာဏာသိမ်းခြင်းသည် အာရှတိုက်အတွင်း မည်သည့် စစ်တပ် အာဏာသိမ်းခြင်းထက်မဆို တိုင်းပြည်တခုကို ပိုမို ဆုတ်ယုတ်​စေခဲ့သည်။ 

၂၀၂၁ ခု အာဏာသိမ်းမှုသည် ၁၉၆၂ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှုကဲ့သို့ပင် အလားအလာ အလွန်​ကောင်း​နေ​သော နိုင်ငံ၊ အ​ကောင်းအတိုင်းကြီး ရှိ​နေရာမှ တမဟုတ်ခြင်း ပျက်စီးခြင်း ငါးပါး ဆိုက်လာရခြင်း ဖြစ်သည်။ ဗိုလ်​နေဝင်း အာဏာသိမ်းခြင်းသည် အာရှတိုက်အတွင်း မည်သည့် စစ်တပ် အာဏာသိမ်းခြင်းထက်မဆို တိုင်းပြည်တခုကို ပိုမို ဆုတ်ယုတ်​စေခဲ့သည်။ 

မြန်မာစစ်တပ်သည် အခြား​သော မည်သည့် စစ်တပ်နှင့်မှ မတူဘဲ ဖက်ဆစ်ဝါဒနှင့်အတူ သ​​န္ဓေတည်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ စစ်တပ်ကို ဗိုလ်​နေဝင်း သွတ်သွင်း​ပေးခဲ့​သော အရာများမှာ မွတ်ဆလင် မုန်းတီး​ရေး ၊ တရုတ်ဆန့်ကျင်​ရေး၊ ဆန့်ကျင်ဘက်လိင် အထင်​သေးခြင်းနှင့် တိုင်းရင်း သား လူမျိုးငယ်များအား ဖိနှိပ်ထား​ရေးတို့ပင် ဖြစ်သည်။ 

ကိုယ်ကျိုး စီးပွားလည်း မကင်း​သော စစ်တပ်ကြောင့် တိုင်းပြည်သည် ၂၆ နှစ်အကြာတွင် ဖွံ့ဖြိုးမှု အနိမ့်ဆုံး အဆင့်သို့ ​ရောက်ခဲ့ရသည်။ 

ဤအမူအကျင့်များကို ဗိုလ်သန်း​ရွှေ လက်ထက် ဦးသိန်းစိန် လက်ထက်တို့တွင် တ​လျှောက်လုံး​ တွေ့မြင်လာကြရသည်။ မြန်မာ့နိုင်ငံ​ရေးသည် တ​လျှောက်လုံး လက်ဝဲသန်များ လွှမ်းမိုးခဲ့ရာ  စစ်တပ်က သူလည်း လုပ်နိုင်သည် ဆို၍ မဆလ ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဥ်ကို လုပ်ခဲ့သည်။ သို့​သော်  သ​ဘောတရား​ရေးရာတွင် နထ္ထိဖြစ်ပြီး ကိုယ်ကျိုး စီးပွားလည်း မကင်း​သော စစ်တပ်ကြောင့် တိုင်းပြည်သည် ၂၆ နှစ်အကြာတွင် ဖွံ့ဖြိုးမှု အနိမ့်ဆုံး အဆင့်သို့ ​ရောက်ခဲ့ရသည်။ 

မဆလ ပါတီသက်တမ်းတွင် ၆၂ ခုနှစ်​ခန့်က တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် ၄ ဖွဲ့ခန့်သာ ထင်ထင်ရှားရှား ရှိရာမှ ၁၉၈၉ တွင် အဖွဲ့​ပေါင်း ၂၀ ကျော် ဖြစ်လာသည်။ ဤသည်မှာ တိုင်းရင်းသား တန်းတူ မညီမျှမှု၊ လူမျိုးကြီးဝါဒ ကျင့်သုံးမှုတို့ကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်။ 

၁၉၈၈ ခုနှစ် ဗိုလ်ချုပ်သန်း​ရွှေ လက်ထက်တွင် ပိုဆိုးလာသည်။ ကမ္ဘာတွင် မကြားဖူး မရှိဖူး​သော်လည်း ဒီမိုက​ရေစီအ​ရေးကို တပ်ကသာ ဦး​ဆောင်ရမည်ဟု လုပ်လာပြန်သည်။

၁၉၈၈ ခုနှစ် ဗိုလ်ချုပ်သန်း​ရွှေ လက်ထက်တွင် ပိုဆိုးလာသည်။ ကမ္ဘာတွင် မကြားဖူး မရှိဖူး​သော်လည်း ဒီမိုက​ရေစီအ​ရေးကို တပ်ကသာ ဦး​ဆောင်ရမည်ဟု လုပ်လာပြန်သည်။ သို့​သော်  တရုတ်၊ အိန္ဒိယ အပါအဝင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ အားလုံး​လောက် ပြုပြင်​ပြောင်းလဲ​ရေး အစီအမံများ ချမှတ်ပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သွားချိန်တွင် မြန်မာတစ်နိုင်ငံတည်းသာ လုံခြုံ​ရေး ဦးစား​ပေး စစ်အာဏာရှင် စနစ်​အောက်တွင် ဒေသတွင်း ဓမ္မ​နောက်ပိတ်​ခွေးဖြစ်ခဲ့ရသည်။ 

တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အကြီးအ​သေး အဖွဲ့ ၄၀ ခန့် ရှိလာသည်။ စီးပွား​ရေးတွင် LDC အဆင့်မှ မ​ကျော်နိုင်၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ အညွှန်းကိန်း သတ်မှတ်မှု အမျိုး​ပေါင်းစုံတွင် အောက်ဆုံး သုံး​လေးနိုင်ငံမှ မတက်နိုင်​လောက်​အောင်​ တော်ခဲ့ကြသည်။ 

၎င်း၏လက်ထက်တွင် အဆုံးအဖြတ် အာဏာ အားလုံး စစ်တပ်လက်တွင် ထည့်​ပေးထား​သော ၂၀၀၈ အ​ခြေခံ ဥပ​ဒေကို ၁၄ နှစ်​လောက် အချိန်ယူ​ ရေးခဲ့သည်။ ထိုအခြေခံ ဥပ​ဒေအရ မည်သည့်ပါတီ အစိုးရဖွဲ့ ဖွဲ့ ရှမ်းပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်၏ လုပ်ပိုင်ခွင့် အဝန်းအဝိုင်းသည် မဆလ လက်ထက်က ဦးထွန်းရင်​လော နှစ်များစွာ လုပ်​ဆောင်ခဲ့သလိုသာ ဖြစ်သည်။ 

ထို့​ကြောင့် တိုင်းပြည်ကို နိုင်ငံ​ရေး၊ စီးပွား​ရေး၊ လူ့အခွင့်အ​ရေး ဘက်​ပေါင်းစုံ ချွတ်ခြုံကျ​စေခဲ့​သော စစ်တပ်၏ ​ကျေး​ဇူး မူးလို့မှ ရှူစရာ မရှိဆို​သော ဆရာကြီး ဦးဝင်းတင်၏ စကားက အမှန်ပင် ဖြစ်ပါသည်။ 

ကယား​ ခေါ်  ကရင်နီပြည်နယ်တွင် ဦး​အေမြ​လေး သို့မဟုတ် ဦးခင်​မောင်ဦး အုပ်ချုပ်သည်နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်သည်။ အခြားတိုင်းနှင့် ပြည်နယ်များတွင်လည်း အလားတူပင်ဖြစ်သည်။ ဆိုလို သည်မှာ တိုင်းရင်းသား အခွင့်အ​ရေးများသည် ဒုံရင်းအတိုင်းသာ ဖြစ်သည်။ ယ​နေ့​ခေတ် လူမျိုးစုံ တောင်းဆိုချက်များနှင့် အလှမ်းကွာ ​ဝေးလှသည်။ 

ထို့​ကြောင့် တိုင်းပြည်ကို နိုင်ငံ​ရေး၊ စီးပွား​ရေး၊ လူ့အခွင့်အ​ရေး ဘက်​ပေါင်းစုံ ချွတ်ခြုံကျ​စေခဲ့​သော စစ်တပ်၏ ​ကျေး​ဇူး မူးလို့မှ ရှူစရာ မရှိဆို​သော ဆရာကြီး ဦးဝင်းတင်၏ စကားက အမှန်ပင် ဖြစ်ပါသည်။ 

ဝါရင့် သတင်းစာဆရာကြီး အောင်ဗလကလည်း ဦး​နေဝင်း ကောင်းတာ တခုတ​လေများ မရှိနိုင်ဘူးလား ဆိုသည့်​မေးခွန်းကို ဦး​နေဝင်း တိုင်းပြည်အ​ပေါ်​ ကောင်းခဲ့တာ တခုမှ မရှိပါဘူးခင်ဗျာ ဆိုပြီး ဖြေခဲ့သည်ကို အမှတ်ရမိသည်။ 

အလားတူပင် ဝါရင့် သတင်းစာဆရာကြီး အောင်ဗလကလည်း ဦး​နေဝင်း ကောင်းတာ တခုတ​လေများ မရှိနိုင်ဘူးလား ဆိုသည့်​မေးခွန်းကို ဦး​နေဝင်း တိုင်းပြည်အ​ပေါ်​ ကောင်းခဲ့တာ တခုမှ မရှိပါဘူးခင်ဗျာ ဆိုပြီး ဖြေခဲ့သည်ကို အမှတ်ရမိသည်။ 

ယခု မအလကမူ အားလုံး ထက်သာသည်။ တိုင်းပြည်ကို ချောက်ထဲသို့သာ မဟုတ်၊ အဝီစိအထိ ဆွဲချ​နေသည်။ ၂၀၂၁ နောက်ပိုင်း အဖြစ်အပျက် များမှာ IT ခေတ် ဖြစ်သည့်အတွက် တကမ္ဘာလုံးက နေ့စဥ် အ​သေးစိတ် သိမြင်​နေကြသည့်အတွက် အထူးတလည် တင်ပြရန်ပင် မလို​တော့​​ပေ။

လူတန်းစားတစ်ရပ် လူမျိုးတစ်မျိုးသာ မဟုတ် တစ်တိုင်းပြည်လုံး လူမျိုး​ပေါင်းစုံ ဆင်းရဲချမ်းသာ မ​ရွေး သူ​တောင်းစားမှသည် သူ​ဌေးသူကြွယ်အထိ၊ မင်းခစား ကမ်းနားသစ်ပင် အရပ်ဖက်နှင့် အဆင့်နိမ့် စစ်ဘက်အရာရှိများပါ ခံစား​နေရခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ထိုအ​ခြေအ​နေဆိုးများကို ခံစားရသည်မှာ လူတန်းစားတစ်ရပ် လူမျိုးတစ်မျိုးသာ မဟုတ် တစ်တိုင်းပြည်လုံး လူမျိုး​ပေါင်းစုံ ဆင်းရဲချမ်းသာ မ​ရွေး သူ​တောင်းစားမှသည် သူ​ဌေးသူကြွယ်အထိ၊ မင်းခစား ကမ်းနားသစ်ပင် အရပ်ဖက်နှင့် အဆင့်နိမ့် စစ်ဘက်အရာရှိများပါ ခံစား​နေရခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ဤအ​ခြေအ​နေကို အားလုံးက ကောင်းစွာ သ​ဘော​ပေါက်ပြီး ဖြစ်သည့်အတွက် အနာဂါတ် မြန်မာနိုင်ငံ တည်​ဆောက်ရာတွင် စစ်တပ် အခန်းကဏ္ဍ မပါဖို့သာ လိုပါသည်။ ဤသည်မှာ ဘက်တဘက်က အသာစီး ရသွားခြင်း မဟုတ်။ တိုင်းပြည် တစစီ ပြိုကွဲခြင်းလည်း မဟုတ်သလို ဗရန်းဗတာ အ​ခြေအ​နေသို့လည်း လုံးဝ​ ရောက်မည် မဟုတ်​သည်ကို တိုင်းရင်းသား​ပေါင်းစုံ  ပြည်သူများက အ​လေးအနက် ယုံကြည်ကြပြီးလည်း ဖြစ်သည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံသည် စစ်တပ် မပါ​သော ဖက်ဒရယ် ပြည်​ထောင်စု ပေါ်​ပေါက်လာမှသာ မိမိတို့ အကျိုးစီးပွားများ ပိုမို ခိုင်မြဲမည်ကို မြင်သင့်သည်။ 

နိုင်ငံကြီးများ အိမ်နီးချင်းများအ​နေနှင့် ကိုယ်ကျိုးစီးပွား အ​ခြေခံ​သော စိုးရိမ်မှုများ မထားသင့်​တော့။ မြန်မာနိုင်ငံသည် စစ်တပ် မပါ​သော ဖက်ဒရယ် ပြည်​ထောင်စု ပေါ်​ပေါက်လာမှသာ မိမိတို့ အကျိုးစီးပွားများ ပိုမို ခိုင်မြဲမည်ကို မြင်သင့်သည်။ 

စစ်အုပ်စုကို ဖယ်ထုတ်ပြီး ကြားကာလတခုကို ဖြတ်သန်းရမည်။ ထို့​နောက် ဖွဲ့စည်းပုံအသစ်အရ​ ပေါ်ထွက်လာ​သော အစိုးရသည် တရုတ် အပါအဝင် ဒေသတွင်း မည်သည့် နိုင်ငံအတွက်မှ စိုးရိမ်စရာ ရှိမည် မဟုတ်ပါ။ ထိုအချက်ကို မြန်မာအပါအဝင် တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံ​ရေးသမားများ  အားလုံးက အာမခံနိုင်ကြသည်။ 

မြန်မာပြည်သူများသည် ၎င်းတို့အတွက် ပိုမို ​ကောင်းမွန် လုံခြုံမှု ရှိမည့် အနာဂါတ် ​ပေါ်ထွက်လာ​ရေး မျှော်လင့်ချက်အား အရာရာကို စွန့်လွှတ် အနစ်နာခံကာ ဆုပ်ကိုင်ထားဆဲ ဖြစ်၍ နိုင်ငံတကာမှ ​ထောက်ခံ ပံ့ပိုးမှု ​ပေးရန် လိုအပ်​နေသည်

လတ်တ​လောတွင်မူ တ​စ်ရက်နေ့က ဂျီနီဗာတွင် ကျင်းပ​သော ကုလ လူ့အခွင့်အ​ရေး​ ကော်မရှင် တွင်  ကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ​ဗော်ကာတပ်ဖ် ပြောကြားသွား​သော စကားကို လေးနက်ကြ​စေချင်သည်။ ၎င်းမှာ "မြန်မာပြည်သူများသည် ၎င်းတို့အတွက် ပိုမို ​ကောင်းမွန် လုံခြုံမှု ရှိမည့် အနာဂါတ် ​ပေါ်ထွက်လာ​ရေး မျှော်လင့်ချက်အား အရာရာကို စွန့်လွှတ် အနစ်နာခံကာ ဆုပ်ကိုင်ထားဆဲ ဖြစ်၍ နိုင်ငံတကာမှ ​ထောက်ခံ ပံ့ပိုးမှု ​ပေးရန် လိုအပ်​နေသည်"ဟု ဖြစ်ပါသည်။ 

ဤ​ဆောင်းပါးတွင်​ ပြောလိုသည်မှာ မည်သို့​သော ထိ​ရောက်သည့် ကူညီမှု မရလျှင်​တောင်မှ  မြန်မာပြည်သူများသည် ကိုယ့်အားကိုယ့်ကိုး ဆင်နွှဲလာ​သော တော်လှန်​ရေးကို တိုင်းရင်းသားအားလုံး၏ စု​ပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ပြီးဆုံးအောင် ဆင်နွှဲသွားမည် ဆိုခြင်းပင် ဖြစ်ပါသည်။ 

~~~~

လင်းလက်​​နွေဦး